Bisdom Haarlem-Amsterdam








Vrede op aarde

Kerstmis: Hoe kan er vrede zijn?

gepubliceerd: donderdag, 23 december 2021

We horen het de engelen zingen in het kerste­van­ge­lie: “Eer aan God in den hoge en vrede op aarde onder de mensen in wie Hij welbehagen heeft” (Lc. 2,14).

Maar is die vrede in meer dan twee­dui­zend jaar eigen­lijk wel dich­ter­bij geko­men? En hoe komt het toch dat we er niet in slagen de vrede op aarde te bereiken? Is dat de schuld van God?

De twin­tigste eeuw werd ge­ken­merkt door een veel­heid aan godde­loze regimes, die op grote schaal mensen hebben uitgemoord. We denken aan de Shoah, de joden­ver­vol­ging door de nazi’s en de nazi­ver­vol­ging van andere groepen, zoals zigeuners en homo­sek­su­elen, aan de nog grotere aantallen slacht­of­fers van het Stalinregime en de massale slach­tingen onder de dictatuur van Pol Pot (Cambodja); maar de eeuw begon al met een volkerenmoord in Duits-Zuidwest-Afrika en de Armeense genocide.

Kerstwens

Is religie de schuld?

Velen geven gods­dienst en religie de schuld van geweld en oorlogen. Daar kan wel iets van waar zijn, maar goddeloos­heid zal niet de oplos­sing zijn, dat heeft de vorige eeuw ons geleerd. Ik ben dank­baar voor de inzet van paus Fran­cis­cus voor de broe­der­schap van alle mensen en een vrede­lie­vend karakter van alle gods­diensten.

De vrede bedreigd

Op dit moment wordt de vrede in de wereld even­eens bedreigd: door een onzicht­ba­re vijand - muterende virussen zaaien we­reld­wijd ziekte en dood; door een ongekend hoog aantal vluch­te­lingen: 82,4 miljoen mensen zijn, aldus cijfers van de VN-vluch­te­lingen­orga­ni­sa­tie, op de vlucht voor oorlog en geweld; door klimaat­ver­an­de­ring, die het voort­be­staan van mens en dier bedreigt en gerela­teerd is aan het con­sump­tie­ge­drag van de rijke lan­den. De hand van de mens is ook hierin onmisken­baar aanwe­zig.

De hand van de mens

Hoe komt het toch dat we geen halt weten toe te roepen aan de toe­ne­mende bedrei­gingen van de vrede? Als we het lijstje van treurige feiten overzien, kunnen we niet anders dan erkennen dat mensen en men­se­lijk gedrag er een enorme rol in hebben gespeeld. Is het juist de schuld bij God neerleggen, die ons geschapen heeft met een vrije wil en verant­woor­de­lijk­heid? Het zijn mensen die steeds weer hebben gekozen voor een ver­keerd begrepen eigen­be­lang! Helaas is die mens­heid er niet in geslaagd de bedrei­gingen op wereld­schaal aan te pakken. Maar de problemen komen steeds dich­ter­bij: de vluch­te­lingen­cri­sis, de klimaat­cri­sis en de pandemie zijn niet meer ‘ver van ons bed’.

Het kerst­ver­haal actueel

“De groot­heid van
Maria en Jozef bestaat
erin dat zij, ondanks
de onzeker­heid van
hun bestaan, op God
bleven ver­trouwen”

Het kerst­ver­haal blijft in deze situatie onvermin­derd actueel. Mis­schien moet ik wel zeggen dat het meer actueel is dan ooit. Het evan­ge­lie volgens Lucas gaat over een jong paar, dat een kindje gaat krijgen: Maria verwacht haar zoon, Jezus Christus, Gods Zoon, de Ver­los­ser van de wereld. Het verhaal van zijn geboorte begint met de onzeker­heid van het men­se­lijk bestaan: Maria en Jozef moeten op reis om zich, op bevel van de keizer, te laten in­schrij­ven. Het is een lange tocht en niet zon­der gevaar. Eenmaal op hun bestem­ming aange­ko­men, lukt het Maria en Jozef niet om een her­berg te vin­den, waar ze kunnen over­nach­ten. Er is voor hen geen plaats.

Ik zal met u zijn

De nood van de hoogzwan­gere moe­der en haar man, die niet weten hoe het zal aflopen en waar ze terecht kunnen, is een men­se­lijke erva­ring van onzeker­heid en je over­ge­le­verd voelen aan een situatie, die we in de tijd van deze pandemie ge­mak­ke­lijker kunnen herkennen. Wat zal er gebeuren? Waar gaat het naar toe? Veel is onzeker. De groot­heid van dit paar, van Maria en Jozef, bestaat erin dat zij de onzeker­heid van hun bestaan hebben aanvaard en op God bleven ver­trouwen. Zij von­den inner­lijke rust in de bete­ke­nis van de naam van God, die luidt: Ik zal met u zijn.

Het lot van de armen

Het Kind kwam ter wereld in een plaats voor dieren, er was voor hen geen plaats in de her­berg. Rondtrekkende her­ders, mensen zon­der vaste woon- of verblijf­plaats, waren de eerste bezoekers. De ouders moesten vluchten voor een moordlus­tige despoot. Zo deel­den Maria en Jozef met het kind het lot van de vluch­te­ling en de armen voor wie in deze wereld geen plaats is.

Vijf over twaalf

In 1967 deed de heilige paus Paulus VI in zijn en­cy­cliek Populorum Progressio al een oproep tot we­reld­wijde soli­da­ri­teit om de ont­wik­ke­lings­lan­den te helpen zich te ont­wik­ke­len. “Ont­wik­ke­ling is de nieuwe naam voor vrede” (n. 76), schreef hij toen. De heilige paus Johannes Paulus II herhaalde die oproep tot soli­da­ri­teit in een nieuwe en­cy­cliek, twin­tig jaar later (Sollicitudo rei socialis, 1987). Helaas zijn we er weer vijfen­der­tig jaar later nog steeds niet in geslaagd ont­wik­ke­ling en wel­vaart eer­lijk te ver­de­len en lijken goddeloos­heid en ik-gericht­heid eer­der toe te nemen. Dit is zich nu tegen ons aan het keren. Het is vijf over twaalf.

Eer aan God en vrede

Wat mij betreft zou de con­clu­sie moeten zijn dat we de bood­schap van het evan­ge­lie en van de sociale leer van de Kerk, die op dit evan­ge­lie is gestoeld, meer en bre­der moeten laten klinken, gepaard aan inzet voor sociale recht­vaar­dig­heid: “Eer aan God in den hoge en vrede op aarde...”. God dienen en de naaste, het eerste en tweede gebod zijn één. Als de Ander en de anderen niet binnen onze horizon vallen, gaat er iets mis.

Van harte wens ik U allen ondanks de moei­lijke situatie van de pandemie een zalig Kerst­mis toe, dat de vreugde om de geboorte van onze Heiland en Ver­los­ser ook uw hart mag vervullen!

+ Bis­schop Johannes Hendriks

overzicht van bijdragen:
dinsdag, 1 oktober 2024Het rozenkransgebed
donderdag, 1 augustus 2024Brood uit de hemel
donderdag, 6 juni 2024Op bezoek bij de paus
zondag, 24 maart 2024Het leven overwint de dood
zondag, 28 januari 2024Het mysterie van het kwaad
woensdag, 20 december 2023Vrede op aarde?
donderdag, 2 november 2023Wat gaan we stemmen?
donderdag, 7 september 2023In Gods naam samenkomen
donderdag, 6 juli 2023De stilte in
donderdag, 4 mei 2023Door welke geest laat je je leiden?
donderdag, 2 maart 2023Vasten?
donderdag, 19 januari 2023Verwelkomen - Nabij-zijn - Begeleiden
donderdag, 15 december 2022De stijl van Jezus
donderdag, 6 oktober 2022Vrouwen in de Kerk
donderdag, 4 augustus 2022Leren uit het verleden
donderdag, 2 juni 2022Moedig en principieel
donderdag, 7 april 2022Oog voor het wonder
maandag, 28 februari 2022Aan het begin van de veertigdagentijd
dinsdag, 25 januari 2022Bedankt!
donderdag, 23 december 2021Vrede op aarde
woensdag, 1 december 2021Advent
maandag, 1 november 2021Allerzielen
zaterdag, 28 augustus 2021Geluk
donderdag, 1 juli 2021Vrijheid
maandag, 3 mei 2021Mei - een maand voor Maria
donderdag, 1 april 2021Paasboodschap 2021
donderdag, 4 maart 2021Geïnspireerd leven in dienst van God en mensen
donderdag, 21 januari 2021Paus Franciscus nodigt ons uit...
donderdag, 17 december 2020Toch wordt het Kerstmis
donderdag, 1 oktober 2020Mijn wensen voor u in coronatijd



Bisdom Haarlem - Amsterdam • Postbus 1053 • 2001 BB  Haarlem • (023) 511 26 00 • info@bisdomhaarlem-amsterdam.nlDisclaimerDeze website is gerealiseerd door iMoose