De NS is er niet om ideologieën uit te dragen
Gastcolumn Mgr. Punt in ND
gepubliceerd: dinsdag, 31 oktober 2017
We hebben een nieuwe regering. Ze staat voor grote uitdagingen. Allereerst het bewaren van eenheid en saamhorigheid in een steeds pluriformer wordende samenleving. Ieder volk heeft gemeenschappelijke grondwaarden nodig om in vrede te kunnen leven. Maar daar ligt meteen het probleem. Wat zijn de kernwaarden van onze cultuur? Hebben we die eigenlijk nog wel?
Wat we zeker hebben is een gevoel van nationale verbondenheid, dat zich af en toe uit in een oranje euforie. Wat we gelukkig ook nog hebben is een wijd verbreid gevoel van solidariteit en compassie met minderbedeelden. 2000 jaar christendom heeft onze cultuur meer gevormd dan sommigen willen toegeven. Maar verder zijn we het nergens meer over eens. Ik heb het al eens eerder gezegd: Nog nooit werd zo verschillend gedacht over alle wezenlijke vragen van leven en dood, God en mens, huwelijk en seksualiteit. Wat ons nog bij elkaar houdt is tolerantie, het verdragen dat de ander anders denkt en anders leeft, ook al stuit je dat hevig tegen de borst. Daardoor bestaan ‘de walletjes’ en de ‘biblebelt’ nog naast elkaar in ons land.
Maar nu zie ik ook dit in gevaar. Door religieus fundamentalisme aan de ene kant, en seculier fundamentalisme aan de andere kant. Het eerste kennen we. Geradicaliseerde jonge moslims die tolerantie zien als zwakheid, en het bestrijden en doden van ‘ongelovigen’ als een God welgevallige daad. Het tweede zijn we ons minder bewust, maar is er ook. De tendens om bepaalde morele opvattingen op te leggen aan de samenleving. Ook dat is fundamentalisme. Het is geen fundamentalisme als je heilig overtuigd bent van eigen gelijk of geloof - dat ben ik ook -, maar wel als je dat met geweld aan een ander wil opdringen. Dat kan fysiek geweld zijn, maar ook sociaal geweld tegen ieder die je visie niet deelt.
Kortgeleden werden we verrast door de laatste loot aan de seculier fundamentalistische boom, de ‘genderideologie’. Op een ochtend sloeg ik de krant open en las dat we niet meer over mannen en vrouwen mogen spreken. Het blijkt discriminatie te zijn tegenover diegenen die zich bij geen van beide geslachten thuisvoelen. En natuurlijk, het kan zijn dat een mens door hormonale of mentale oorzaken worstelt met zijn/ haar identiteit. Daar is alleen begrip en compassie op z’n plaats. Maar daar gaat het hier niet om. Wat mij stoort is dat enkele individuele levensdrama’s worden gebruikt om een ideologie aan de hele samenleving op te leggen. De NS was er heel snel bij. Overigens blijkt dat men zich bij het omroepen op perrons hier niet al te veel van aantrekt. Terecht. De NS moet zorgen dat de treinen op tijd lopen, maar heeft gaan taak of recht om een ideologie uit te dragen, die een kleine minderheid wil doorzetten.
Met oprechte empathie voor mensen die aan hun ‘gender’ lijden, blijf ik mij toch, met nog een paar miljard andere mensen, baseren op de Schrift. ‘God schiep de mens, man en vrouw schiep Hij hen’, staat er, gelijk in waardigheid, maar ook met een eigen levensopdracht. Ik weet het, het is niet meer politiek correct, en staat haaks op de nieuwe ideologie van de ‘androgyne mens’, die met alle geslachtelijkheid wil afrekenen. Ook al is dit voor mij weinig anders dan een opstand tegen Gods scheppingsorde, toch moet ik verdragen dat mensen dit denken en uitdragen, en doe dat ook. Wel bespeur ik bij mijzelf de neiging om bij toespraken de aanwezigen met iets meer nadruk aan te spreken als dames en heren, broeders en zusters. Dat moeten de anderen dan maar weer verdragen.
Een welles nietes discussie heeft geen zin. Uiteindelijk gaat het om de mensvisie die achter je overtuiging ligt. Daarover zouden we het moeten hebben. Wie en wat zijn we als mens? Zijn we louter een intelligente aap, een autonoom wezen, dat niets en niemand boven zich heeft, dan is het consequent om je eigen waarden en normen te maken. Of zijn we schepsel en kind van God, met oneindige liefde bemind, en geschapen voor de eeuwigheid, dan verandert alles. Daar zou ik nog veel over kunnen zeggen, maar de column mocht geen preek worden. Ik zal me er netjes aan houden.
+ Mgr. dr. Jozef M. Punt
Bisschop van Bisdom Haarlem-Amsterdam