Bisdom Haarlem-Amsterdam










“Ik geloof heilig in een tweede kans”

gepubliceerd: maandag, 19 december 2016
Luchtplaats in de nieuwe Penitentiaire Inrichting Zaanstad
Luchtplaats in de nieuwe Penitentiaire Inrichting Zaanstad
foto: Jos Noordeloos
Erica Hartman
Erica Hartman

“Ga direct naar de ge­van­ge­nis. Ga niet langs ‘Start’. U ont­vangt geen ƒ 200.” We lachen de onfortuin­lijke medespeler van Monopoly harte­lijk uit met deze kans­kaart. Nu maar wachten op een alge­meen-fonds­kaart of op bezoek. In het echte leven begeleidt Erica Hartman (56) uit Oostknollen­dam een moe­der bij haar bezoekjes aan haar zoon, die ‘tbs/long stay’ heeft. Dat wil zeggen: hij zal levenslang in een tbs-kliniek ver­blij­ven als onder­deel van zijn ge­van­ge­nisstraf.

Via de dominee van haar kerk in haar vorige woon­plaats, die ook werk­zaam was in een ge­van­ge­nis, kwam ze zo’n vijf­tien jaar gele­den in contact met een eet­groep voor ex-gedeti­neer­den die in een zogeheten Exodus-huis woon­den van de stich­ting Exodus Neder­land. Inmiddels is de eet­groep wat uit­ge­breid met andere mensen dan alleen ex-gedeti­neer­den, is Erica Hartman verhuisd naar Noord-Holland en (sinds 1999) katho­liek, maar ze gaat iedere maand nog naar deze eet­groep. “’t Kwam op mijn pad”, zegt ze, als ze gevraagd wordt hoe ze zo ‘in contact met Justitie kwam...’. “We kwamen ook in het Pieter Baan Centrum (de psychiatrische observatie­kliniek waar ver­dachten van erns­tige delicten onder­zocht wor­den door gedragsdes­kun­digen – red.) en bij de maal­tijd na de kerk­vie­ring dacht ik wel eens: nu zit ik naast iemand die de voor­pa­gina van de krant had gehaald.”

Bezoeken aan deze in­stel­lingen maken altijd indruk. Je moet een VOG (ver­kla­ring van goed gedrag) inleveren van­wege je antece­denten, bij binnen­komst moet je door een detectiepoortje en moet je je paspoort inleveren. Verder mag je in het geheel geen spullen of tassen mee naar binnen nemen. Je komt niet zo maar binnen bij een tbs-kliniek.

Wat drijft haar om gedeti­neer­den tot steun te zijn? Hartman: “Ik hoop steeds dat het goed komt met deze mensen. Dat ze in staat zijn hun leven om te keren en niet meer terug hoeven naar de ge­van­ge­nis. Ik wil ze medeleven en barm­har­tig­heid laten voelen. Ik leef met ze mee, want vaak zijn het mensen die geen goede bodem in het leven hebben mee­ge­kre­gen, onzeker zijn en daardoor soms in een ver­keerde omge­ving geraken of denken voor hun problemen een mak­ke­lijke weg gevon­den te hebben. Ie­der­een verdient een kans. In de kerk­vie­ring voelen ze zich geac­cep­teerd en welkom. Daar gaat het om. De bezoekende kerk­vrij­wil­li­gers zijn heel be­lang­rijk voor gedeti­neer­den, die zich vaak door alles en allen in de steek gelaten wor­den. Som­mi­ge vrij­wil­li­gers fun­geren dan als een soort opa of oma voor hen. Ik doe dit omdat ik heilig geloof in een tweede kans voor een mens en daarbij wil ik hen mijn vriend­schap bie­den en daar­mee wat bijdragen aan een betere wereld. Mijn geloof in God speelt daarbij een rol, ja.”

Naast de maan­de­lijkse eet­groep gaat Erica ongeveer eens per twee maan­den met een 73-jarige moe­der van een tbs-gedeti­neerde naar een tbs-kliniek voor familie­be­zoek. Via de parochiële zieken­be­zoek­groep in haar vorige woon­plaats kwam ze in aanra­king met deze vrouw. Als vriendin voor deze vrouw gaat ze nu mee op bezoek bij haar zoon. “Ik haal haar op en we proberen er samen een gezellige dag van te maken, bij­voor­beeld door onderweg ergens te lunchen, want de bezoeken zelf zijn niet altijd gezellig. Het is altijd op een zon­dag. Ik ga eerst naar de kerk en dan rijd ik door naar haar.”

Jaar van de Barm­har­tig­heid

De zeven werken van barm­har­tig­heid zijn:

Heilig Jaar van Barmhartigheid
  1. de hon­gerigen spijzen
  2. de dors­tigen laven
  3. de naakten kle­den
  4. de vreem­de­lingen her­bergen
  5. de zieken ver­zorgen
  6. de ge­van­ge­nen bezoeken
  7. de doden begraven

Zes van deze werken zijn gebaseerd op de woor­den van Jezus in het Evan­ge­lie van Matteüs (Mt. 25,35-36). Het zevende is gebaseerd op het Bijbel­boek Tobit (1,17). In de zeven edities van jaargang 2016 van SamenKerk beste­den wij, tij­dens het Heilig Jaar (van de Barm­har­tig­heid), steeds aan­dacht aan een van de werken van barm­har­tig­heid. Bij deze serie is steeds in het mid­den van SamenKerk een afbeel­ding afgedrukt van ‘De werken van barm­har­tig­heid’ van de Meester van Alkmaar uit 1504 (thans te bezich­tigen in het Rijks­mu­seum).

De deur van zo’n tbs-kliniek zwaait niet gezellig open, aldus Hartman. “Omdat hij in de tussen­tijd wel eens is ver­plaatst van locatie, is het eerste bezoek aan de kliniek altijd weer even spannend. Daags ervoor, zo heb ik gemerkt, word ik dan gebeld door iemand van de kliniek die mij allerlei ind­ringende vragen stelt, over wat ik kom doen, waarom ik dit doe en wat mijn relatie is tot de familie. Het bezoek is een familie­be­zoek en de ont­moe­ting vindt plaats in de woon­ka­mer. We gaan nooit op zijn eigen kamer zitten. Het is altijd erg intensief en ik moet eer­lijk zeggen dat we allebei blij zijn als we weer buiten staan. Zijn moe­der steunt hem onvoor­waar­de­lijk maar het eist toch wel een tol. Ieder bezoek is weer een zware gang voor haar. Na afloop ga ik nog even mee naar haar huis voordat ik terugrijd naar de Zaanstreek. Ik wil name­lijk niet een taxi zijn, maar haar ook gelegen­heid bie­den haar verhaal te ver­tellen.”

Heeft het haar beeld van gedeti­neer­den veran­derd? Zijn het niet gewoon boeven? Erica glim­lacht: “Had ik eerst een neutrale mening over ‘boeven’, dat ver­an­der­de al snel. Ik kwam er door de gesprekken achter dat er heel veel valkuilen in men­sen­le­vens kunnen zijn waardoor mensen die niet al te stevig in hun schoenen staan, kunnen verdwalen en ver­keerd terecht­ko­men. Gedeti­neer­den zitten in de ge­van­ge­nis hun straf uit, maar na hun vrijla­ting wor­den ze vaak nog steeds niet geac­cep­teerd. Daardoor kan het weer mis gaan. Ik zou graag willen dat wij allemaal meer om ons heen kijken, vooral naar mensen die net even anders zijn dan wij.”

Eric van Teijlingen

_________

Exodus Neder­land is de grootste lan­de­lijke organi­sa­tie die met pro­fes­sio­nals en vrij­wil­li­gers opvang en be­ge­lei­ding biedt aan ex-gedeti­neer­den, gede­ti­neer­den en hun fami­lie­le­den.


Gerelateerde nieuwsberichten

dinsdag, 20 december 2016Zeven werken van barmhartigheid
dinsdag, 1 november 2016De naam noemen doet pijn; niet noemen nog meer...
donderdag, 1 september 2016‘Een zegen om haar te verplegen’
maandag, 22 augustus 2016Pelgrimage Amsterdam - Jaar van Barmhartigheid
vrijdag, 1 juli 2016‘Nu voel ik mij veilig’
donderdag, 19 mei 2016Geen € 50 in broekzakken
vrijdag, 15 april 2016Paus Franciscus spreekt op Nederlandse dag in Rome
woensdag, 30 maart 2016De dorstige laven in de Efteling
donderdag, 11 februari 2016“Iedere keer weer lekker…”
zaterdag, 2 januari 2016Opening Heilige Deur St. Bavokathedraal Video
dinsdag, 15 december 2015Heilige Deuren geopend - Heiloo & Amsterdam
woensdag, 2 december 2015Opening Heilige Deuren in het Jaar van de Barmhartigheid
vrijdag, 20 november 2015Jaar van de Barmhartigheid op Facebook
maandag, 16 november 2015Brochure over het Jaar van de Barmhartigheid
vrijdag, 13 november 2015Website Heilig Jaar van de Barmhartigheid online
dinsdag, 15 september 2015Bisschoppen schrijven brief bij ‘Heilig Jaar van de Barmhartigheid’
donderdag, 28 mei 2015Voorbereiding op Heilig Jaar van de Barmhartigheid



Bisdom Haarlem - Amsterdam • Postbus 1053 • 2001 BB  Haarlem • (023) 511 26 00 • info@bisdomhaarlem-amsterdam.nlDisclaimerDeze website is gerealiseerd door iMoose