Vluchtelingen en migranten

Veel mensen hebben een dui­de­lijk oor­deel over de komst van vluch­te­lingen en mi­gran­ten naar ons land. Het is een actueel on­der­werp, dat ons allen raakt. Daarom wil ik hierover met u graag een paar over­we­gingen delen.

We zien hoe onze samen­le­ving veran­dert, we ervaren het tekort aan huis­ves­ting en een groeiende islami­tische presentie. Dat stemt mensen vaak nega­tief ten opzichte van migratie naar ons land. Aan de andere kant merken we de behoefte aan werk­krachten en ont­moe­ten we mi­gran­ten op tal van terreinen, bij­voor­beeld in de zorg. We zijn gewoon blij dat ze er zijn.

Mens of robot?

Men­se­lijk contact is heel be­lang­rijk. Eenzaam­heid is voor veel mensen een groot probleem. Niet alleen onder ouderen maar ook bij jon­ge­ren en andere gene­ra­ties speelt dit. Niet ieder­een vindt het fijn als chatbots en geautomatiseerde systemen het men­se­lijk contact ver­vangen. Voor veel (oudere) mensen zijn allerlei pro­ce­dures al niet meer toe­gan­ke­lijk, omdat die te inge­wik­keld zijn gewor­den. Het zou voor velen een hulp zijn als je met enig gemak met een mede­wer­ker, een persoon, in contact kunt komen. Maar dan moeten die er wel zijn. Zonder de mensen met een migratieach­ter­grond zou onze samen­le­ving niet meer func­tio­ne­ren.

Mi­gran­ten in de kerk

In onze dio­ce­sane kerk­ge­meen­schap zien we dat mi­gran­ten­fa­mi­lies de pa­ro­chies ver­ster­ken en nieuw leven geven; velen van hen laten geloof zien en daad­kracht. We zou­den hen niet willen en kunnen missen. Er zijn in ons bisdom tien­tal­len bloeiende mi­gran­ten­ge­meen­schappen ontstaan, waar katho­lieken uit ver­schil­lende culturen samen­ko­men om hun geloof te vieren. Aflopen 13 juli jl. waren velen bij de mi­gran­ten­dag in de Haar­lemse ka­the­draal voor een prach­tige eucha­ris­tie­vie­ring en fees­te­lij­ke dag.

Over­heid

Na­tuur­lijk heeft de Neder­landse over­heid ook hier een taak. We kunnen niet alle vluch­te­lingen en mi­gran­ten opnemen. En niet ieder­een die naar ons land komt, is wer­ke­lijk een mens in nood. Maar er is wél veel nood. Er zijn we­reld­wijd bijna 37 miljoen vluch­te­lingen en ruim 123 miljoen ‘displaced people’, mensen die door (reli­gi­euze of poli­tieke) ver­vol­ging, geweld, schen­dingen van mensen­rechten en erns­tige problemen in de open­ba­re orde, van huis en haard ver­dre­ven zijn. Men schat dat er onder hen zo’n 49 miljoen kin­de­ren zijn. Dat is de mondiale reali­teit. Daar kunnen we onze ogen niet voor sluiten. Tege­lijk is het goed dat we ons rea­li­se­ren dat het overgrote deel (73%) van deze mensen wordt op­ge­van­gen door de armere lan­den. Alleen al in Afrika (buiten Zuid-Afrika) wor­den tegen de zes­tig miljoen mensen op­ge­van­gen, velen van hen in erbarme­lijke omstan­dig­he­den. In heel Europa zijn dat er ‘maar’ 19 miljoen (bron: UNHCR).

Opdracht

Wat kan van ons verwacht wor­den? Zeker, we kunnen niet alles en er moeten rede­lijke afwe­gingen wor­den gemaakt, maar hier ligt wél een huma­ni­taire opdracht en een chris­te­lijke plicht. Migratie naar onze streken komt voort uit problemen, die onder meer ontstaan zijn door klimaat­ver­an­de­ring, poli­tieke instabili­teit en een slechte econo­mische situatie en die hebben nogal eens te maken met het han­de­len van de rijke lan­den. Die rijke lan­den zou­den zich niet aan hun verant­woor­de­lijk­heid moeten ont­trek­ken.

Wat zegt Jezus, wat zegt de paus?

Jezus zelf heeft zich met de vreem­de­ling geïden­ti­fi­ceerd: “Ik was vreem­de­ling en gij hebt Mij opgeno­men” (Mt. 25, 35). En paus Leo XIV schrijft in zijn bood­schap voor de aan­staande Wereld­dag van de armen op 16 no­vem­ber: “Onze sociale verant­woor­de­lijk­heid [is] gewor­teld in Gods schep­pings­daad, die ieder­een een aan­deel geeft in de goe­de­ren van de aarde. (...) Het helpen van armen is een kwestie van recht­vaar­dig­heid, nog voordat het een kwestie van naasten­liefde is”.

De aarde is van ieder­een

Het besluit om mensen wel of niet toe te laten moet wor­den afgewogen, omdat we niet in staat zijn ieder­een te helpen, die hulp nodig heeft en omdat toela­ting soms problemen met zich mee­brengt. Ook is het van belang dat we hen, die naar hier komen als vluch­te­ling of asiel­zoe­ker, goed opvangen. Hier ligt een taak voor poli­tiek en over­heid. Hun afwe­ging zal echter niet louter kunnen en mogen bestaan in het willen behou­den van onze rijkdommen voor ons­zelf, zon­der aan onze naasten te denken. Zoals paus Leo schrijft: “De aarde is voor ieder­een.”.

Een betere wereld

De enorme stromen vluch­te­lingen stellen ons allen een dringende vraag: Wat kunnen wij doen om de wereld als geheel stabieler, recht­vaar­diger en vreedzamer te laten zijn? Wat kunnen we doen om de wel­vaart eer­lijker te ver­de­len? Wat kunnen wij bijdragen om de wereld ten goede te ver­an­de­ren? Als ant­woord op deze grote vragen komt bij mij aller­eerst in gedachte: Laten we bid­den! Bidt om vrede, ware vrede! Ik blijf deze intentie mee­ne­men in mijn per­soon­lijke gebed, in woord en daad en ik hoop dat u dat ook wilt doen...

+ Bis­schop Johannes Hendriks