Paus Leo XIV

Algemene Au­diën­tie

Woens­dag 12 no­vem­ber 2025

Catechese­cy­clus
Jubileum 2025. Jezus Christus, onze hoop
IV. De Ver­rij­ze­nis van Christus en de uit­dagingen van de heden­daag­se wereld
4. Paas­spi­ri­tua­li­teit bezielt broe­der­schap.
«Hebt elkaar lief zoals Ik u heb liefgehad» (vgl. Joh 15,12)

Beste broe­ders en zusters, goede­mor­gen

Geloven in de dood en ver­rij­ze­nis van Christus en leven vanuit de paas­spi­ri­tua­li­teit door­dringt het leven met hoop en moe­digt ons aan te inves­te­ren in het goede. Het helpt ons vooral om te lief­heb­ben en broe­der­schap te koes­te­ren, wat onge­twij­feld een van de grote uit­dagingen is voor de heden­daag­se mens­heid, zoals paus Fran­cis­cus dui­de­lijk heeft gezien.

Broe­der­schap ontsp­ringt uit iets diep men­se­lijks. Wij zijn in staat relaties aan te gaan en, als we dat willen, kunnen we authen­tieke ban­den tussen ons sme­den. Zonder relaties, die ons vanaf het aller­eerste begin van ons leven steunen en verrijken, zou­den we niet kunnen overleven, groeien of leren. Ze zijn talrijk, gevarieerd in vorm en diepte. Maar het is zeker dat onze men­se­lijk­heid het best tot vervulling komt wanneer we samen bestaan en leven, wanneer we erin slagen authen­tieke, niet formele ban­den te ervaren met de mensen om ons heen. Als we ons in ons­zelf opsluiten, lopen we het risico ziek te wor­den van een­zaam­heid, en zelfs van een narcisme dat zich alleen om anderen bekommert uit eigen­be­lang. De ander wordt dan geredu­ceerd tot iemand van wie we kunnen nemen, zon­der ooit wer­ke­lijk bereid te zijn te geven, ons­zelf aan te bie­den.

We zijn ons er terdege van bewust dat broe­der­schap ook vandaag niet van­zelf­spre­kend is, niet on­mid­del­lijk. Veel con­flic­ten, veel oorlogen over de hele wereld, sociale span­ningen en gevoelens van haat lijken het tegen­deel te bewijzen. Broe­der­schap is echter geen mooie maar onmoge­lijke droom; het is niet het verlangen van een paar verwar­den. Maar om de schaduwen te over­win­nen die haar bedreigen, moeten we naar de bron gaan, en bovenal licht en kracht putten uit Hem die ons alleen bevrijdt van het gif van vijand­schap.

Het woord „broe­der­schap” is afgeleid van een zeer oude wor­tel, die betekent: zorgen voor, ter harte nemen, steunen en dragen. Toegepast op elk men­se­lijk persoon wordt het een oproep, een uit­no­di­ging. Vaak denken we dat de rol van broer of zus ver­wijst naar verwant­schap, tot verwant zijn, tot deel uitmaken van dezelfde familie. In wer­ke­lijk­heid weten we maar al te goed hoe onenig­heid, ver­deeld­heid en soms haat zelfs de relaties tussen fami­lie­le­den kunnen verwoesten, niet alleen tussen vreem­den.
Dit toont de nood­zaak, dringen­der dan ooit, om na te denken over de groet waar­mee de heilige Fran­cis­cus van Assisi ieder­een aansprak, ongeacht hun geo­gra­fische, culturele, reli­gi­euze en leerstellige afkomst: omnes fratres was de inclusieve manier waarop de heilige alle mensen op het­zelfde niveau plaatste, juist omdat hij hen herkende in hun gemeen­schap­pe­lijke bestem­ming van waar­dig­heid, dialoog, welkom en red­ding. Paus Fran­cis­cus heeft deze bena­dering van de Poverello van Assisi opnieuw voor­ge­steld, waarbij hij de actuali­teit ervan na acht­hon­derd jaar bena­drukte, in de en­cy­cliek Fratelli tutti.

Dat „tutti”, ieder­een, dat voor de heilige Fran­cis­cus het wel­komstteken was van een uni­ver­se­le broe­der­schap, drukt een essentieel kenmerk van het chris­ten­dom uit, dat vanaf het begin de ver­kon­di­ging is geweest van het Goede Nieuws bestemd voor de red­ding van allen, nooit in een exclusieve of privé-vorm. Deze broe­der­schap is gebaseerd op het gebod van Jezus, dat nieuw is voor zover Hij het zelf heeft volbracht, de over­vloe­dige vervulling van de wil van de Vader: dankzij Hem, die ons heeft liefgehad en zich voor ons heeft over­ge­le­verd, kunnen wij op onze beurt elkaar lief­heb­ben en ons leven geven voor anderen, als kin­de­ren van de ene Vader en ware broe­ders en zusters in Jezus Christus.

Jezus heeft ons liefgehad tot het einde toe, zegt het evan­ge­lie van Johannes (vgl. 13,1). Naarmate het lij­den nadert, weet de Meester heel goed dat zijn his­to­rische tijd ten einde loopt. Hij vreest wat gaat gebeuren; Hij ervaart de vre­se­lijkste kwelling en verlaten­heid. Zijn Ver­rij­ze­nis, op de derde dag, is het begin van een nieuwe ge­schie­de­nis. En de leer­lin­gen wor­den volle­dig broe­ders en zusters, na zoveel tijd samen door­ge­bracht, niet alleen wanneer ze de pijn van Jezus’ dood doormaken, maar vooral wanneer ze Hem herkennen als de Verrezene, het geschenk van de Geest ont­van­gen en getuigen van Hem wor­den.

Broe­ders en zusters steunen elkaar in moei­lijk­he­den, ze keren zich niet af van wie in nood is, en ze huilen en verheugen zich samen in het actieve streven naar een­heid, ver­trouwen en weder­zijdse af­han­ke­lijk­heid. De dyna­miek is die welke Jezus zelf ons geeft: «Heb elkaar lief zoals Ik u heb liefgehad» (vgl. Joh 15,12). De broe­der­schap die door Christus wordt ge­schon­ken, die gestorven en verrezen is, bevrijdt ons van de negatieve logica van egoïsme, ver­deeld­heid en hoogmoed, en herstelt ons in onze oor­spron­ke­lijke roe­ping, in de naam van een liefde en een hoop die elke dag vernieuwd wor­den. De Verrezene heeft ons de weg getoond om met Hem mee te reizen, om te voelen en te zijn „broe­ders en zusters allen”.