Paus Leo XIV

Algemene Au­diën­tie

Woens­dag 13 au­gus­tus 2025

Catechese­cy­clus
Jubileum 2025. Jezus Christus, onze hoop
III. De Passie van Jezus 2
Het verraad
“Toch niet ik?” (Mc 14:19)

Beste broe­ders en zusters

Laten we onze reis voort­zet­ten in de school van het Evan­ge­lie, terwijl we Jezus’ voetstappen volgen in de laatste dagen van zijn leven. Vandaag blijven we stil­staan bij een intieme, dra­ma­tische, maar ook diep waarach­tige scène: het moment waarop Jezus tij­dens het Paasmaal onthult dat een van de Twaalf hem zal verra­den: “Voor­waar, Ik zeg u: een van u zal Mij verra­den, iemand die met Mij eet” (Mk 14,18).

Krach­tige woor­den. Jezus spreekt ze niet uit om te veroor­de­len, maar om te tonen hoe liefde, wanneer ze waarach­tig is, niet zon­der waar­heid kan. De boven­zaal, waar kort tevoren alles zorg­vul­dig was voor­be­reid, vult zich plot­se­ling met een pijn­lijke stilte, vol vragen, ver­den­kingen en kwets­baar­heid. Het is een pijn die wij ook goed kennen, wanneer de schaduw van verraad over de innigste relaties valt.

En toch is de manier waarop Jezus spreekt over wat komen gaat verrassend. Hij verheft zijn stem niet, wijst geen vin­ger, noemt Judas’ naam niet. Hij spreekt zodanig dat ieder zich­zelf de vraag kan stellen. En dat is precies wat gebeurt. De heilige Marcus ver­telt ons: “Zij be­gon­nen bedroefd te raken en een voor een te vragen: ‘Toch niet ik?’” (Mk 14,19).

Beste vrien­den, deze vraag - “Toch niet ik?” - behoort mis­schien tot de oprechtste die we ons­zelf kunnen stellen. Het is niet de vraag van de on­schul­dige, maar van de leer­ling die zich­zelf kwets­baar ontdekt. Het is niet de schreeuw van de schul­dige, maar het gefluister van degene die, hoewel hij lief­heb­ben wil, beseft schade te kunnen aanrichten. Juist in dit besef begint de weg van de red­ding.

Jezus ontmaskert niet om te verne­de­ren. Hij spreekt de waar­heid omdat Hij wil red­den. En om gered te wor­den, is het nodig te voelen: te voelen dat men erbij betrokken is, te voelen dat men ondanks alles geliefd is, te voelen dat het kwaad reëel is maar niet het laatste woord heeft. Alleen wie de waar­heid van een diepe liefde heeft gekend, kan ook de wond van verraad aan­vaar­den.

De reactie van de leer­lin­gen is geen woede, maar verdriet. Ze zijn niet veront­waar­digd, ze zijn bedroefd. Het is een pijn die voort­komt uit de reële moge­lijk­heid zelf betrokken te zijn. En juist dit verdriet, als het oprecht wordt aanvaard, wordt een plek van beke­ring. Het Evan­ge­lie leert ons niet het kwaad te ontkennen, maar het te herkennen als een pijn­lijke kans op weder­ge­boor­te.

Jezus voegt er dan een zin aan toe die ons verontrust en aan het denken zet: “Maar wee die mens door wie de Mensen­zoon wordt verra­den. Het zou beter voor hem zijn als hij niet geboren was” (Mk 14,21). Het zijn harde woor­den, zeker, maar ze moeten goed begrepen wor­den: het is geen vloek, maar veeleer een kreet van pijn. In het Grieks klinkt dat “wee” als een klaagzang, een “ach”, een uitroep van oprechte en diepe mededogen.

Wij zijn gewend te oor­de­len. God daar­en­te­gen aanvaardt het lij­den. Wanneer Hij het kwaad ziet, wreekt Hij het niet, maar treurt Hij. En dat “beter als hij niet geboren was” is geen vooraf opgelegde veroor­de­ling, maar een waar­heid die ieder van ons kan herkennen: als we de liefde ontkennen die ons heeft voort­ge­bracht, als we door verraad ontrouw wor­den aan ons­zelf, dan verliezen we wer­ke­lijk de zin van ons bestaan in de wereld, en sluiten we ons­zelf uit van de red­ding.

En toch, juist daar, op het donkerste punt, dooft het licht niet uit. Integen­deel, het begint te schijnen. Want als we onze grens erkennen, als we ons laten raken door de pijn van Christus, dan kunnen we ein­de­lijk opnieuw geboren wor­den. Het geloof spaart ons niet voor de moge­lijk­heid van zonde, maar biedt altijd een uitweg: die van de barm­har­tig­heid.

Jezus schrikt niet van onze kwets­baar­heid. Hij weet goed dat geen vriend­schap immuun is voor het risico van verraad. Maar Jezus blijft ver­trouwen. Hij blijft aan tafel met zijn volgelingen. Hij geeft het breken van het brood niet op, zelfs niet voor wie hem zal verra­den. Dit is de stille kracht van God: Hij verlaat nooit de tafel van de liefde, zelfs niet wanneer Hij weet alleen gelaten te wor­den.

Beste broe­ders en zusters, ook wij kunnen ons­zelf vandaag oprecht afvragen: “Toch niet ik?”. Niet om ons beschul­digd te voelen, maar om ruimte te scheppen voor waar­heid in ons hart. De red­ding begint hier: met het besef dat wij degenen kunnen zijn die het ver­trouwen in God breken, maar ook degenen die het verzamelen, be­scher­men en vernieuwen.

Uit­ein­de­lijk is dit hoop: weten dat zelfs als wij falen, God ons nooit in de steek laat. Zelfs als wij Hem verra­den, stopt Hij nooit met ons lief te hebben. En als we ons laten raken door deze liefde - nederig, gewond, maar altijd trouw - dan kunnen we wer­ke­lijk herboren wor­den. En kunnen we beginnen te leven niet lan­ger als verra­ders, maar als kin­de­ren die altijd geliefd zijn.