Paus Leo XIV

Algemene Au­diën­tie

Woens­dag 21 mei 2025

Eerste woens­dagau­diën­tie van paus Leo XIV waarbij hij de catechesereeks van paus Fran­cis­cus oppakt en continuëert.

Catechese­cy­clus
Jubileum 2025. Jezus Christus, onze hoop
II. Het leven van Jezus
De parabels 6
De zaaier
“Hij sprak tot hen over vele dingen in gelijkenissen” (Mt 13:3a)

Beste broe­ders en zusters

Met vreugde verwelkom ik u bij deze, mijn eerste algemene au­diën­tie. Vandaag hervat ik de cyclus van jubel­ca­te­che­ses over het thema “Jezus Christus onze Hoop”, die door paus Fran­cis­cus werd gestart.

Laten we vandaag ver­der medi­te­ren over de gelijkenissen van Jezus, die ons helpen hoop te hervin­den, omdat ze tonen hoe God werkt in de ge­schie­de­nis. Ik wil stil­staan bij een bij­zon­dere gelijkenis, die als een inlei­ding dient voor alle andere: de gelijkenis van de zaaier (vgl. Mt 13:1-17). In zekere zin weer­spie­gelt deze ver­telling Jezus’ manier van com­mu­ni­ce­ren, die ons veel leert over het ver­kon­di­gen van het Evan­ge­lie vandaag.

Elke gelijkenis ver­telt een verhaal uit het dage­lijks leven, maar wil ons iets diepers laten zien en ver­wijst naar een grotere bete­ke­nis. Een gelijkenis roept vragen op en nodigt uit om ver­der te kijken dan de opper­vlak­te. Bij het verhaal of beeld dat mij wordt voorgescho­teld, kan ik mij afvragen: waar sta ik in dit verhaal? Wat zegt dit beeld over mijn leven? Het woord “gelijkenis” komt van het Griekse werk­woord paraballein, dat betekent: voor iemand plaatsen. Een gelijkenis legt een woord voor mij neer dat mij uitdaagt en aanzet tot zelfre­flec­tie.

De gelijkenis van de zaaier spreekt precies over de dyna­miek van Gods woord en de effecten die het teweeg­brengt. Elk woord van het Evan­ge­lie is als een zaad dat wordt geworpen op de grond van ons leven. Jezus gebruikt het beeld van het zaad vaak, met ver­schil­lende bete­ke­nissen. In Matteüs 13 introdu­ceert de gelijkenis van de zaaier een reeks andere korte gelijkenissen, die onder meer gaan over wat er op het veld gebeurt: het koren en het onkruid, het mosterd­zaad, de schat verborgen in het veld. Wat is deze grond dan? Het is ons hart, maar ook de wereld, de ge­meen­schap, de Kerk. Gods woord maakt immers elke reali­teit vrucht­baar en roept haar tot leven.

Aan het begin zien we Jezus die het huis verlaat en een grote menigte om zich heen verzamelt (vgl. Mt 13:1). Zijn woord boeit en intri­geert. Onder de mensen zijn na­tuur­lijk veel ver­schil­lende situaties. Jezus’ woord is voor ieder­een, maar werkt in ieder op een eigen manier. Deze context helpt ons de bete­ke­nis van de gelijkenis beter te begrijpen.

Een tame­lijk ongewone zaaier gaat uit om te zaaien, maar bekommert zich niet om waar het zaad terecht­komt. Hij strooit het zelfs op plaatsen waar het onwaar­schijn­lijk is dat het vrucht draagt: op de weg, op de rotsen, tussen de distels. Deze hou­ding verrast de toehoor­der en roept de vraag op: waarom doet hij dat?

We zijn gewend om te berekenen - en soms is dat nodig - maar dat geldt niet voor liefde! De manier waarop deze “verspillende” zaaier het zaad strooit, is een beeld van hoe God ons liefheeft. Het lot van het zaad hangt ook af van hoe de grond het ont­vangt en van de situatie waarin het terecht­komt, maar in deze gelijkenis ver­telt Jezus ons vooral dat God het zaad van zijn Woord op allerlei grond strooit, dat wil zeggen, in elke situatie van ons leven: soms zijn we op­per­vlak­kig en afgeleid, soms laten we ons meeslepen door en­thou­sias­me, soms wor­den we belast door levens­zorgen, maar er zijn ook momenten dat we open en ont­vanke­lijk zijn. God heeft ver­trouwen en hoopt dat het zaad vroeg of laat zal ontkiemen. Zo liefheeft Hij ons: Hij wacht niet tot wij de beste grond zijn, maar schenkt ons altijd royaal zijn woord. Mis­schien wekt zijn ver­trouwen in ons het verlangen om betere grond te wor­den. Dit is hoop, gegrond op de rots van Gods vrijgevig­heid en barm­har­tig­heid.

Door te ver­tellen hoe het zaad vrucht draagt, spreekt Jezus ook over zijn eigen leven. Jezus is het Woord, Hij is het Zaad. En het zaad moet sterven om vrucht te dragen. Zo ver­telt deze gelijkenis ons dat God bereid is zich te “verspillen” voor ons en dat Jezus bereid is te sterven om ons leven te vernieuwen.

Ik denk aan het prach­tige schil­derij van Van Gogh, De zaaier bij zonson­dergang. Dat beeld van de zaaier in de bran­dende zon spreekt mij ook van de moeite van de boer. En het frappeert me dat Van Gogh achter de zaaier het graan al rijp heeft afge­beeld. Het lijkt mij een beeld van hoop: op de een of andere manier heeft het zaad vrucht gedragen. We weten niet precies hoe, maar het is gebeurd. In het mid­den van de scène staat echter niet de zaaier, die aan de zij­kant staat; het hele schil­derij wordt gedomi­neerd door het beeld van de zon, mis­schien om ons eraan te her­in­ne­ren dat het God is die de ge­schie­de­nis leidt, zelfs als Hij soms afwe­zig of ver weg lijkt. Het is de zon die de kluiten aarde verwarmt en het zaad doet rijpen.

Beste broe­ders en zusters, in welke levens­si­tua­tie bereikt het Woord van God ons vandaag? Laten we de Heer vragen om de genade om dit zaad, dat zijn Woord is, altijd te verwel­ko­men. En als we merken dat we geen vrucht­ba­re grond zijn, laten we dan niet ont­moe­digd raken, maar Hem vragen om ons te bewerken zodat we betere grond wor­den.