Zelfkastijding

Zelf­kastij­ding in de katho­lieke kerk ver­wijst naar het opzette­lijk onder­gaan van fysieke pijn of ongemak als een manier om zon­den te boeten en spi­ri­tu­ele zuive­ring te bereiken. Het kan ook gezien wor­den als een manier om discipline te oefenen en dichter bij God te komen, door het lichaam te on­der­wer­pen aan afzien als een offer voor het wel­zijn van de ziel.

Waarom werd het gedaan?

In de katho­lieke traditie werd zelf­kastij­ding vaak gezien als een manier om zon­den te boeten en deugd te ont­wik­ke­len, door de aardse verlangens en passies te temmen. Het idee was dat door lij­den te onder­gaan, men zich­zelf gees­te­lijk zou kunnen ver­ster­ken en dichter bij God zou kunnen komen. Deze praktijk werd vooral bena­drukt in asce­tische tradities, waarbij gelo­vi­gen zich wil­den ontdoen van alles wat hen zou kunnen aflei­den van hun spi­ri­tu­ele leven.

Voor­beel­den van zelf­kastij­ding

• Flagellatie: Het slaan van het eigen lichaam met een zweep of een ander instru­ment, een praktijk die werd gebruikt door som­mi­ge monniken of gelo­vi­gen in het verle­den.
• Vasten: Het beperken van voedselinname of het vermij­den van bepaalde soorten voedsel om de verlangens van het lichaam te onderdrukken.
• Knielen of langdurig bid­den in onge­mak­ke­lijke posities.

Ge­schie­de­nis

Zelf­kastij­ding was vooral prominent in de mid­del­eeuwen en de vroege moderne tijd, toen het vaak als een be­lang­rijk onder­deel van de ascee­tische praktijk werd beschouwd. Bepaalde heiligen, zoals Fran­cis­cus van Assisi en Katharina van Siena, wor­den vaak afge­beeld als mensen die deze vorm van lij­den of zelf­kastij­ding beoefen­den om dichter bij God te komen.

Te­gen­woor­dig

Hoewel zelf­kastij­ding in de katho­lieke kerk nog steeds wordt erkend als een moge­lijk­heid voor spi­ri­tu­ele groei, wordt het te­gen­woor­dig niet zo sterk gepromoot als in het verle­den. Zelf­kastij­ding wordt niet lan­ger verplicht of als norm beschouwd, en de nadruk ligt meer op inner­lijke beke­ring en het uitdragen van de liefde van Christus in het dage­lijks leven. De praktijk van zelf­kastij­ding wordt vaak gezien als een per­soon­lijke keuze die moet wor­den gemaakt met zorg­vul­dig­heid en gees­te­lij­ke be­ge­lei­ding, in plaats van een verplichte reli­gi­euze daad.

De Katho­lieke Kerk waar­schuwt nu vaak voor extremen, omdat het kan lei­den tot fysieke schade of een ver­keerd begrip van de liefde en genade van God. Het idee is niet om jezelf te straffen, maar om de nei­ging tot zelf­zucht en wereldse verlangens te over­win­nen door middel van gebed en boetedoe­ning.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam