Universi Dominici Gregis

Universi Dominici Gregis is een motu proprio uitge­ge­ven door Paus Johannes Paulus II op 22 februari 1996. Het do­cu­ment regelt de pro­ce­dures en normen met betrek­king tot de verkie­zing van een nieuwe paus, oftewel de conclaaf, wanneer de paus sterft of aftreedt. Het werd opge­steld om het proces van pausverkie­zing te verdui­de­lijken, te verfijnen en aan te passen aan de moderne tij­den.

Hoofd­pun­ten

• Regels voor de pausverkie­zing: Het do­cu­ment specifi­ceerde de pro­ce­dure van de pausverkie­zing en de verant­woor­de­lijk­he­den van de kar­di­na­len die deel­ne­men aan het conclaaf. Het bepaalt wie deelneemt aan het conclaaf, hoe de stem­mingen verlopen, en de vereisten voor de gel­dig­heid van de verkie­zing.

• Leef­tijdsbeper­kingen voor kar­di­na­len: Universi Dominici Gregis stelde een leef­tijdsbeper­king voor de kar­di­na­len die mogen deel­ne­men aan het conclaaf. Alleen kar­di­na­len die de leef­tijd van 80 jaar niet hebben bereikt op het moment van de pau­se­lijke vacatur (de dood of de abdi­ca­tie van de paus) mogen stemmen bij de verkie­zing van een nieuwe paus. Deze maat­regel was bedoeld om ervoor te zorgen dat alleen de "actieve" kar­di­na­len een rol spelen in het kiezen van de paus.

• De privacy en geheim­hou­ding van het conclaaf: Het do­cu­ment bena­drukte het belang van geheim­hou­ding en privacy tij­dens het conclaaf, zowel voor de kar­di­na­len als voor degenen die verant­woor­de­lijk zijn voor de organi­sa­tie van het proces. Er wer­den maat­regelen getroffen om te voor­ko­men dat in­for­ma­tie over de verkie­zing naar buiten lekte, en de kar­di­na­len wer­den verplicht om hun stem geheim te hou­den.

• Pro­ce­dure in geval van pau­se­lijke afzet­ting: Universi Dominici Gregis behandelde ook de pro­ce­dure voor de situatie waarin een paus niet in staat is om zijn ambt uit te oefenen, bij­voor­beeld door ziekte. Het voorzag in de moge­lijk­heid van een tij­de­lijke verhin­dering van de paus en verdui­de­lijkte wie in dat geval de verant­woor­de­lijk­heid voor de lei­ding van de Kerk op zich neemt.

• Stem­ming en verkie­zing: Het do­cu­ment beves­tigde dat de paus gekozen wordt door meer­der­heid van stemmen. Na meer­dere stemrondes kunnen de kar­di­na­len proberen een consensus te bereiken over de nieuwe paus. Als er na ver­schil­lende stem­mingen geen keuze is, kunnen de kar­di­na­len besluiten om de regels aan te passen om een beslis­sing te nemen.

Bete­ke­nis

Universi Dominici Gregis was een be­lang­rijke aanpas­sing van de regels voor de pausverkie­zing, die niet alleen het or­ga­ni­sa­torische proces verdui­de­lijkte, maar ook de ker­ke­lijke normen ver­sterkte om tran­spa­ran­tie, geheim­hou­ding en efficiency te waar­bor­gen. Het bena­drukte het idee dat de verkie­zing van een nieuwe paus niet alleen een ker­ke­lijke gebeur­te­nis was, maar ook een diep spi­ri­tu­eel proces dat gericht was op het vin­den van de beste lei­der voor de we­reld­wijde Katho­lieke Kerk.

Het do­cu­ment werd op meer­dere momenten in de ge­schie­de­nis van de Kerk be­lang­rijk, vooral met de keuze van Paus Bene­dic­tus XVI in 2005 en later met de afzet­ting van paus Bene­dic­tus XVI in 2013. Het proces van het conclaaf en de pro­ce­dures be­schre­ven in Universi Dominici Gregis wer­den toegepast in deze his­to­rische gebeur­te­nissen, en de regels die het do­cu­ment vaststelt, blijven het kader vormen voor toe­koms­tige pausverkie­zingen.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam