Synode

In een katho­lieke context is een synode een offi­cië­le bij­een­komst of ver­ga­de­ring van ker­ke­lijke ver­te­gen­woor­digers - meestal bis­schop­pen, maar soms ook pries­ters, theologen en leken - om te beraad­slagen over geloofskwesties, ker­ke­lijke leer, discipline of pas­to­rale zaken. Het woord komt van het Griekse synodos, wat "sa­men­komst" of "gemeen­schap­pe­lijke weg" betekent. Synodes zijn een middel om de een­heid van de kerk te bewaren, problemen aan te pakken en rich­ting te geven aan haar missie.

Soorten synodes in de Rooms-Katho­lieke Kerk:

• Dio­ce­sane synode:
  • Een ver­ga­de­ring op het niveau van een bisdom, voor­ge­zeten door de lokale bis­schop. Hier bespreken pries­ters, reli­gi­euzen en leken zaken die spe­ci­fiek het bisdom aan­gaan, zoals pa­ro­chie-organi­sa­tie of catechese.
  • Voor­beeld: Een bisdom kan een synode hou­den om te beslissen hoe het pas­to­raal werk in een seculiere samen­le­ving kan wor­den verbeterd.
• Provinciale of regionale synode:
  • Een bij­een­komst van bis­schop­pen uit een ker­ke­lijke provincie (een groep bis­dom­men). Dit is zeldzamer en richt zich op regionale kwesties.
• Bis­schop­pen­synode
  • Een we­reld­wijde ver­ga­de­ring van bis­schop­pen, meestal in Rome, onder lei­ding van de paus. Dit is de meest bekende vorm sinds het Tweede Vati­caans Concilie (1962-1965), dat de Bis­schop­pen­synode instelde als een per­ma­nent orgaan.
  • Doel: Advies geven aan de paus over spe­ci­fie­ke thema’s, zoals jeugd (Synode over de Jeugd, 2018) of het gezin (Synode over het Gezin, 2014-2015).
  • Voor­beeld: De Synode over Synodali­teit (2021-2024) onder­zoekt hoe de kerk meer par­ti­ci­pa­tief en missio­nair kan wor­den.
• Oecu­me­nisch Concilie:
  • Hoewel tech­nisch geen synode, lijkt het erop qua opzet. Dit is een zeldzame, we­reld­wijde bij­een­komst van alle bis­schop­pen met de paus om bin­dende besluiten te nemen over geloof en moraal (bijv. het Concilie van Nicea, 325, of Vaticanum II, 1962-1965). Synodes zijn echter meestal adviserend, niet bin­dend.

Hoe werkt een synode?

• Voor­be­rei­ding: Er wordt een thema gekozen (vaak door de paus), en er wor­den do­cu­menten opge­steld (bijv. een Linea­menta of werk­do­cu­ment).
• Deelname: Bis­schop­pen wor­den gekozen of benoemd om deel te nemen, soms aan­ge­vuld met experts en leken als toehoor­ders of adviseurs.
• Dis­cus­sie: Er vin­den debatten plaats, vaak in kleine groepen (circuli minores), gevolgd door plenaire sessies.
• Uitkomst: De synode ein­digt met een rapport of aanbevelingen, die de paus kan gebruiken voor een offi­cieel do­cu­ment (apos­to­lische exhor­ta­tie), zoals Amoris Laetitia na de Synode over het Gezin.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam