Synodaliteit

Synodali­teit is een begrip dat in de Rooms-Katho­lieke Kerk ver­wijst naar een manier van kerk-zijn waarbij de hele geloofs­ge­meen­schap - paus, bis­schop­pen, pries­ters, reli­gi­euzen en leken - samen­werkt, luistert en deelneemt aan het proces van discer­ne­ment (onder­schei­ding) en besluit­vor­ming.

Het woord komt van het Griekse synodos, wat "sa­men­komst" of "gemeen­schap­pe­lijke weg" betekent. In essentie gaat het om een ge­za­men­lijke reis onder lei­ding van de Heilige Geest, waarbij de kerk als een­heid func­tio­neert en reke­ning houdt met de stemmen van al haar leden.

Kern­as­pecten

• Ge­meen­schap: Synodali­teit bena­drukt dat de kerk niet alleen hië­rar­chisch is (met de paus en bis­schop­pen aan de top), maar ook een ge­meen­schap van gelo­vi­gen die samen verant­woor­de­lijk­heid dragen.
• Luis­te­ren: Het vraagt om actieve dialoog en open­heid, waarbij ieder­een - van kerk­lei­ders tot gewone gelo­vi­gen - wordt uit­ge­no­digd om te spreken en te luis­te­ren naar elkaar en naar God.
• Deelname: Het moe­digt de be­trok­ken­heid van alle gele­dingen van de kerk aan, zodat beslis­singen niet alleen top-down wor­den geno­men, maar ook bottom-up wor­den geïn­for­meerd.
• Missie: Synodali­teit richt zich op de ge­za­men­lijke roe­ping van de kerk om het Evan­ge­lie te ver­kon­di­gen en rele­vant te blijven in de wereld.

In de katho­lieke traditie

Synodali­teit is gewor­teld in de vroege kerk, waar synodes (bij­een­komsten van bis­schop­pen) wer­den gehou­den om be­lang­rijke kwesties te bespreken, zoals het Concilie van Jeru­za­lem (Han­de­lin­gen 15). Paus Fran­cis­cus heeft dit concept nieuw leven ingeblazen, met name via de Synode over Synodali­teit (gestart in 2021), die tot doel heeft de kerk we­reld­wijd te her­vor­men tot een meer inclusieve, missio­naire en luis­te­rende ge­meen­schap. Hij beschrijft het als “samen wan­de­len” onder lei­ding van de Geest, met aan­dacht voor lokale noden en globale een­heid.

Verschil met de­mo­cra­tie

Synodali­teit is geen de­mo­cra­tie in de moderne zin, waarbij meer­der­heids­stem­men beslissen. Het draait om ge­za­men­lijke onder­schei­ding, waarbij de Heilige Geest de lei­ding heeft en het leer­ge­zag (Magisterium) van de kerk waakt over de een­heid en trouw aan de leer.

Voor­beeld in praktijk

Tijdens de Synode over Synodali­teit wer­den we­reld­wijd gelo­vi­gen uit­ge­no­digd om input te geven over thema’s als kerk­struc­tuur, li­tur­gie en sociale recht­vaar­dig­heid. Deze input werd verzameld door bis­schop­pen, be­spro­ken in Rome (2023-2024), en dient als basis voor ker­ke­lijke richt­lijn.
Kortom, synodali­teit is een manier om de kerk dyna­misch en verbon­den te hou­den: een proces van samen bid­den, praten en han­de­len om Gods wil te ont­dek­ken en te volgen.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam