Riten

De katho­lieke kerk heeft ver­schil­lende ritussen die ver­schil­lende tradities en gebruiken volgen, af­han­ke­lijk van het geo­gra­fische gebied en de culturele context. Deze ritussen ver­te­gen­woor­digen ver­schil­lende li­tur­gische tradities binnen de Katho­lieke Kerk.

Romeinse Ritus (Latijnse Ritus)

• Kenmerk: De Romeinse Ritus is de meest verspreide ritus binnen de katho­lieke kerk en wordt meestal de Latijnse Ritus genoemd van­wege het gebruik van de Latijnse taal.
• Toepas­sing: Deze ritus wordt gevolgd door de meeste katho­lieke kerken we­reld­wijd, met uit­zon­de­ring van de kerken die een andere ritus volgen.
• Li­tur­gieën:
  • Tri­den­tijns
    De oude Latijnse Mis, zoals die vóór het Tweede Vati­caans Concilie werd gevierd.
  • Novus Ordo
    De vernieuwde Mis die na het Tweede Vati­caans Concilie werd geïn­tro­du­ceerd, vaak in de volkstaal.

Byzan­tijnse Ritus

• Kenmerk: De Byzan­tijnse Ritus heeft zijn oorsprong in het ooste­lijke deel van het Romeinse Rijk, vooral in de stad Con­stan­ti­no­pel (nu Istanbul). Het wordt voor­na­me­lijk gevolgd door de Oosters-Katho­lieke kerken die in ge­meen­schap staan met de paus, zoals de Griekse Katho­lieke Kerk, Russisch-Katho­lieke Kerk, Roemeens-Katho­lieke Kerk, en anderen.
• Toepas­sing: De Byzan­tijnse ritus maakt gebruik van Grieks of de lokale volkstaal (bij­voor­beeld Slavisch of Arabisch) in de li­tur­gie en heeft een ka­rak­te­ris­tieke structuur met veel ikonen, zingen en vrede.
• Li­tur­gieën: De Divine Liturgy of St. John Chrysostom en de Liturgy of St. Basil the Great zijn de be­lang­rijk­ste vormen van de Byzan­tijnse li­tur­gie.

Alexandrijnse Ritus

• Kenmerk:
  Sterk beïn­vloed door Egyp­tische en monas­tieke tradities; sobere, con­tem­pla­tieve stijl met lange stiltes en symboliek.
  Li­tur­gische taal: Koptisch, Arabisch of Ge’ez (in Ethiopië/Eritrea).

• Toepas­sing:
  Gebruikt door de Koptisch-Katho­lieke Kerk, Ethiopisch-Katho­lieke Kerk en Eritrees-Katho­lieke Kerk.
• Li­tur­gieën:
  • Li­tur­gie van de heilige Cyrillus
  • Li­tur­gie van de heilige Basilius
  • Li­tur­gie van de heilige Gregorius Nazianzen

Antiochische Ritus

• Kenmerk:
  Theo­lo­gisch diep­gaand met poëtische en sym­bo­li­sche taal; bevat vaak responsories (wisselzang) en gebe­den die het lij­den van Christus centraal stellen.
  Li­tur­gische taal: Syrisch (Aramees), Arabisch.
• Toepas­sing:
  Gebruikt door o.a. de Maroni­tische Kerk, Syro-Malan­kaarse Katho­lieke Kerk (India) en Syrisch-Katho­lieke Kerk (Midden-Oosten).
• Li­tur­gieën:
  • Li­tur­gie van de heilige Jakobus van Nisibië (of Jeru­za­lem)
  • Eigen maroni­tische variaties
  • Syro-malan­kaarse Anaphora’s (Eucha­ris­ti­sche gebe­den)

Chaldeeuwse Ritus

• Kenmerk:
  Eén van de oudste riten; een­vou­dig, plech­tig en gericht op mysterie.
  Li­tur­gische taal: Klassiek Syrisch (Oosters Aramees).
• Toepas­sing:
  Gebruikt door de Chaldeeuws-Katho­lieke Kerk (Irak, Iran) en de Syro-Mala­baarse Katho­lieke Kerk (India).
• Li­tur­gieën:
  • Li­tur­gie van Addai en Mari (één van de oudste nog in gebruik)
  • Li­tur­gie van Theodorus van Mopsuestia
  • Li­tur­gie van Nestorius (zel­den gebruikt)

Armeens-Katho­lieke Ritus

• Kenmerk:
  Combinatie van Byzan­tijnse, Syrische en Latijnse ele­menten; zeer zan­gerig met veel incen­sa­ties.
  Li­tur­gische taal: Klassiek Armeens.
• Toepas­sing:
  Gebruikt door de Armeens-Katho­lieke Kerk (Midden-Oosten, Armenië, diaspora).
• Li­tur­gieën:
  • Li­tur­gie van de heilige Basilius (in Armeense vorm)
  • Enige eigen vaste li­tur­gie, die meestal niet afgewisseld wordt

Mozara­bische Ritus

• Kenmerk:
  Oud-Spaanse ritus met Latijnse basis; rijk aan schrift­le­zingen en poëtische gebe­den, anders dan de Romeinse ritus.
  Li­tur­gische taal: Latijn (soms Spaans bij lezing).
• Toepas­sing:
  Wordt nog beperkt gebruikt in Toledo (Spanje), met name in de Mozara­bische kapel van de ka­the­draal en enkele andere plaatsen.
• Li­tur­gieën:
  • Mozara­bische Mis (eigen structuur met zeven lezingen!)
  • Mozara­bisch Getij­den­ge­bed

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam