Pastorale Theologie

Pas­to­rale theo­lo­gie is een tak van de theo­lo­gie binnen de katho­lieke (en bre­dere chris­te­lijke) traditie die zich richt op de prak­tische toepas­sing van geloof en ker­ke­lijke leer in het leven van gelo­vi­gen. Het woord "pas­to­raal" komt van het Latijnse pastor (her­der), wat ver­wijst naar de zorg en lei­ding die her­ders (pries­ters, bis­schop­pen en andere ker­ke­lijke lei­ders) bie­den aan hun kudde (de gelo­vi­gen). Het is dus de studie en praktijk van hoe theo­lo­gie wordt ver­taald naar concrete ziel­zorg, ge­meen­schapsop­bouw en ver­kon­di­ging.

De­fi­ni­tie en doel

• De­fi­ni­tie: Pas­to­rale theo­lo­gie onder­zoekt hoe theo­lo­gische inzichten (over God, Christus, de Kerk, enz.) kunnen wor­den toegepast in het pas­to­raat, oftewel de zorg voor de spi­ri­tu­ele, emo­tio­nele en soms prak­tische noden van mensen.
• Doel: Het wil kerk­lei­ders toerusten om ef­fec­tief te dienen in hun rol als her­ders, door middel van predi­king, sacra­menten, be­ge­lei­ding en ge­meen­schaps­vor­ming, met als uit­ein­delijke doel de gelo­vi­gen dichter bij God te brengen.

Be­lang­rijke aspecten

• Ziel­zorg: Het omvat de be­ge­lei­ding van in­di­vi­duen en ge­zin­nen in tij­den van vreugde (bijv. doop, huwe­lijk) en crisis (bijv. ziekte, rouw). Dit kan counseling, biecht of spi­ri­tu­ele rich­ting inhou­den.
• Li­tur­gie en sacra­menten: Pas­to­rale theo­lo­gie bestu­deert hoe de vie­ring van de mis, de sacra­menten en andere rituelen de gelo­vi­gen kunnen voe­den en ver­ster­ken in hun geloof.
• Ver­kon­di­ging: Het richt zich op hoe het evan­ge­lie ef­fec­tief kan wor­den gepreekt en on­der­we­zen, reke­ning hou­dend met de context en noden van de ge­meen­schap.
• Ge­meen­schapsop­bouw: Het zoekt manieren om de ker­ke­lijke ge­meen­schap te ver­ster­ken, bij­voor­beeld door sociale ac­ti­vi­teiten, catechese of diaconale werken (lief­da­dig­heid).

His­to­rische context

• Pas­to­rale theo­lo­gie werd als afzon­der­lijke discipline be­lang­rijker vanaf de mid­del­eeuwen, toen de oplei­ding van pries­ters meer ges­truc­tu­reerd werd (bijv. in semi­na­ries na het Concilie van Trente, 1545-1563).
• Het Tweede Vati­caans Concilie (1962-1965) gaf een impuls aan pas­to­rale theo­lo­gie door de nadruk te leggen op de Kerk als "volk van God" en de actieve rol van leken, naast pries­ters, in de ver­kon­di­ging en zorg.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam