Palatijnse Garde

De Pala­tijnse Garde (in het Ita­li­aans: Guardia Palatina d'Onore) was een mili­tai­re een­heid in dienst van de paus en de Heilige Stoel binnen Vati­caan­stad. Ze werd opgericht in 1850 door paus Pius IX en bestond tot 1970, toen ze door paus Paulus VI werd ontbon­den.

Ge­schie­de­nis en oprich­ting:

• De Pala­tijnse Garde werd inge­steld na de onrus­tige periode van de revoluties van 1848-1849, toen de Pau­se­lijke Staten wer­den bedreigd en paus Pius IX tij­de­lijk Rome moest ontvluchten. Hij richtte deze garde op als een erewacht om de pau­se­lijke autori­teit te ver­ster­ken en te be­scher­men.
• De naam "Pala­tijns" ver­wijst naar de Pala­tijnse Heuvel in Rome, een sym­bo­li­sche ver­wij­zing naar de pau­se­lijke resi­dentie en macht.

Taken

• De Pala­tijnse Garde had vooral een ceremoniële rol. Ze trad op als erewacht bij offi­cië­le gelegen­he­den, zoals pau­se­lijke au­diën­ties, pro­ces­sies en vie­rin­gen in de Sint-Pieters­basi­liek.
• In tegen­stel­ling tot de Zwitserse Garde, die een meer actieve beveili­gings­func­tie heeft, was de Pala­tijnse Garde min­der gericht op directe bewa­king en meer op repre­sen­ta­tie en eerbe­toon.
• Tijdens oorlogen of crises kon de garde ook wor­den ingezet voor beperkte mili­tai­re taken, zoals het bewaken van Vati­caanse eigendommen.

Samen­stel­ling

• De garde bestond uit vrij­wil­li­gers, voor­na­me­lijk afkoms­tig uit de gegoede bur­gerij van Rome. Het waren vaak katho­lieke leken die hun dienst aan de paus zagen als een eer en een uiting van trouw aan de Kerk.
• Leden droegen een op­val­lend uniform met een donkerblauwe tuniek, rode accenten en een kepie (mili­tai­re pet), wat hen een distinctieve uit­stra­ling gaf.

Ontbin­ding

• Op 14 sep­tem­ber 1970 besloot paus Paulus VI, als onder­deel van een modernise­rings- en her­vor­mings­pro­ces na het Tweede Vati­caans Concilie, om de Pala­tijnse Garde (samen met andere kleinere pau­se­lijke een­he­den zoals de Pau­se­lijke Gendarmerie) op te heffen. Alleen de Zwitserse Garde bleef bestaan als offi­cië­le pau­se­lijke wacht.
• De ceremoniële taken van de Pala­tijnse Garde wer­den groten­deels overbo­dig geacht in een tijd waarin de Vati­caanse struc­tu­ren wer­den ver­een­vou­digd en de focus meer op spi­ri­tu­ele dan wereldlijke macht kwam te liggen.

Huidige status

• Te­gen­woor­dig bestaat de Pala­tijnse Garde niet meer als actieve een­heid. De Zwitserse Garde is de enige over­ge­ble­ven mili­tai­re een­heid die de paus en het Vati­caan beschermt en ver­te­gen­woor­digt.
• In his­to­rische context wordt de Pala­tijnse Garde soms nog genoemd als een symbool van de pau­se­lijke traditie en de mili­tai­re ge­schie­de­nis van de Heilige Stoel.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam