Molinisme

Molinisme is een theo­lo­gische stro­ming binnen het katho­li­cisme die de ver­hou­ding tussen Gods genade en de men­se­lijke vrije wil probeert te verklaren. Het is genoemd naar de Spaanse jezuïet Luis de Molina (1535-1600), die deze leer ont­wik­kelde in zijn werk Concordia liberi arbitrii cum gratiae donis (1588).

Kernideeën

1. Middenkennis (scientia media):

   • Molina stelde dat God niet alleen alles weet wat was en wat zal zijn, maar ook wat zou gebeuren in elke moge­lijke situatie (voor­waar­de­lijke toe­komst).
   • Dit betekent dat God van tevoren weet hoe een persoon zou rea­geren op bepaalde omstan­dig­he­den zon­der die keuze te beïn­vloe­den.

2. Vrije wil en genade:

   • Volgens het Molinisme geeft God de mens ware vrije wil in samen­wer­king met de genade die Hij verleent.
   • God dwingt mensen niet om goed te han­de­len, maar kent hun keuzes van tevoren en leidt de gebeur­te­nissen op zo’n manier dat Zijn plan wordt vervuld zon­der de men­se­lijke vrij­heid op te heffen.

3. Reactie op het determinisme:

   • Molina’s leer stond tegen­over het do­mi­ni­caanse en tho­mis­tische stand­punt, dat meer nadruk legt op Gods absolute soevereini­teit en de nood­zaak van God­de­lijke genade voor elke goede daad.
   • Het Molinisme probeert een mid­denweg te vin­den tussen predestinatie en vrije wil, waarbij God de toe­komst voor­zien kan zon­der de men­se­lijke vrij­heid te beperken.

His­to­rische en theo­lo­gische impact

• Het Molinisme werd sterk bestre­den door dominicanen en augus­tijnen, die het beschul­dig­den van te veel nadruk op de men­se­lijke vrij­heid en te weinig op Gods genade.
• Het leidde tot een lange dis­cus­sie binnen de katho­lieke Kerk, zon­der dat er een de­fi­ni­tieve veroor­de­ling kwam.
• Vandaag de dag is het Molinisme vooral invloedrijk binnen jezuïtische theo­lo­gie en wordt het ook in moderne chris­te­lijke filo­so­fie (zoals door William Lane Craig) be­spro­ken in het debat over God­de­lijke voorkennis en men­se­lijke vrij­heid.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam