Lekenkardinaal

Het concept ‘lekenkar­di­naal’ heeft bestaan in de Rooms-Katho­lieke Kerk, maar het is te­gen­woor­dig niet meer in gebruik. Een lekenkar­di­naal was een leek - dus iemand die geen pries­ter­wij­ding had ont­van­gen - die door de paus tot kar­di­naal werd benoemd. Dit kwam vooral voor in de vroege eeuwen van de Kerk en tij­dens de Mid­del­eeuwen, toen het kar­di­na­laat nog niet strikt was voorbe­hou­den aan gewijde gees­te­lij­ken.

Tot aan de 12e eeuw waren de kar­di­na­len vaak verbon­den aan spe­ci­fie­ke kerken in Rome (kar­di­naal-pries­ters) of voorste­den (kar­di­naal-diakens), en hun rol was meer admi­ni­stra­tief of adviserend dan strikt pries­ter­lijk. In die tijd kon­den prominente leken, zoals edelen of invloedrijke figuren, wor­den benoemd om poli­tieke of sym­bo­li­sche redenen. Een bekend voor­beeld is Teodolfo Mertel, die in 1858 door paus Pius IX tot kar­di­naal-diaken werd gemaakt. Hij was een jurist en bleef leek, omdat hij nooit de pries­ter­wij­ding ont­ving. Na het Concilie van Trente (1545-1563) en zeker na de codifi­ca­tie van het ker­ke­lijk recht in 1917 werd het gebruike­lijk dat kar­di­na­len eerst tot pries­ter en bis­schop gewijd wer­den.

Paus Johannes Paulus II bepaalde in 1983 de­fi­ni­tief dat alle kar­di­na­len bis­schop­pen moeten zijn, waar­mee de moge­lijk­heid van lekenkar­di­na­len offi­cieel ein­digde. Nu is het kar­di­na­laat exclusief voor gewijde clerici, vaak met een theo­lo­gische of pas­to­rale ach­ter­grond.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam