Kerkenkruis

foto: M.J. Smit

Kerkenkruis van Utrecht

Een kerken­kruis is een his­to­rische bena­ming voor een ste­den­bouw­kun­dig patroon waarbij meer­dere kerken in een stad zo geplaatst zijn dat ze samen een kruis vormen op de platte­grond. Dit was vooral in de mid­del­eeuwen en barok­pe­riode een bewust ont­wor­pen chris­te­lijk symbool.

Kenmerken

• Bestaat uit vier of meer kerken die geo­gra­fisch een kruis­struc­tuur vormen.

• Vaak lag een be­lang­rijke hoofd­kerk (bijv. een ka­the­draal) in het centrum van het kruis.

• Sym­bo­li­seerde de chris­te­lijke iden­ti­teit van een stad en verwees naar het kruis van Christus.

• Bekende voor­beel­den zijn te vin­den in ste­den als Utrecht, Keulen en Praag, waar kerken bewust in deze opstelling zijn gebouwd.

In Neder­land komt dit concept min­der vaak voor, maar som­mi­ge ste­den met een rijke katho­lieke ge­schie­de­nis hebben een soortge­lijk patroon, soms ontstaan uit proces­rou­tes of bede­vaarts­tra­di­ties.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam