Hesychasme

Hesychasme (van het Griekse ἡσυχία, hesychía, wat "stilte" of "rust" betekent) is een oosterse chris­te­lijke spiri­tua­li­teit, vooral bekend binnen de ortho­doxe kerken, maar vanuit katho­liek per­spec­tief wordt het erkend en ge­waar­deerd als een legitieme vorm van chris­te­lijk gebed, met nuances.

Wat is hesychasme?

Het is een mys­tieke vorm van gebed waarin men zoekt naar:

• Inner­lijke stilte en een­heid met God

• Vaak door herhaling van het Jezus­ge­bed:
  “Heer Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over mij, zon­daar.”

• In combinatie met:

  • Bewuste ademhaling

  • Lichaams­hou­ding

  • Medi­ta­tieve aan­dacht op het hart

Katho­liek per­spec­tief

De Katho­lieke Kerk herkent in het hesychasme:

• Een diepe vorm van con­tem­pla­tief gebed, verge­lijk­baar met de westerse mys­tiek (denk aan Johannes van het Kruis, Theresia van Ávila).

• Paus Johannes Paulus II sprak posi­tief over de hesychas­tische traditie in oecu­me­nische dialogen.

• In het do­cu­ment "Orientale Lumen" (1995) moe­digt hij het Westen aan om de rijkdom van oosterse spiri­tua­li­teit zoals hesychasme te waar­de­ren.

Theo­lo­gische verschillen (his­to­risch)

• In de 14e eeuw was er een theo­lo­gisch conflict binnen de ortho­doxe kerk over hesychasme, bekend als de controverse rond Gregorius Palamas.

• Palamas leerde dat men door het Jezus­ge­bed wer­ke­lijk de "onge­schapen god­de­lijke energie" kan ervaren - een on­der­scheid dat niet klassiek Westers-katho­liek is, waar God als totaal "onzien­lijk en on­aan­tast­baar" wordt gezien.

• De Katho­lieke Kerk was tra­di­tio­neel kri­tisch over bepaalde theo­lo­gische formu­le­ringen van Palamas, maar sinds Vaticanum II is er veel meer waar­de­ring voor de mys­tieke erva­ring zelf.

Samen­ge­vat

• Hesychasme is geen katho­lieke traditie van oorsprong, maar een ortho­dox-chris­te­lijke gebeds­vorm gericht op stilte en inner­lijke Gods­ont­moe­ting.

• Vanuit katho­liek per­spec­tief wordt het:

  • Erkend als authen­tiek chris­te­lijk gebed

  • Ge­waar­deerd in oecu­me­nische context

  • Soms theo­lo­gisch ge­nu­an­ceerd bena­derd, vooral bij begrippen als "god­de­lijke energie"

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam