Hesychasme
Hesychasme (van het Griekse ἡσυχία, hesychía, wat "stilte" of "rust" betekent) is een oosterse christelijke spiritualiteit, vooral bekend binnen de orthodoxe kerken, maar vanuit katholiek perspectief wordt het erkend en gewaardeerd als een legitieme vorm van christelijk gebed, met nuances.
Wat is hesychasme?
Het is een mystieke vorm van gebed waarin men zoekt naar:
-
Innerlijke stilte en eenheid met God
-
Vaak door herhaling van het Jezusgebed:
“Heer Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over mij, zondaar.”
-
In combinatie met:
Katholiek perspectief
De Katholieke Kerk herkent in het hesychasme:
-
Een diepe vorm van contemplatief gebed, vergelijkbaar met de westerse mystiek (denk aan Johannes van het Kruis, Theresia van Ávila).
-
Paus Johannes Paulus II sprak positief over de hesychastische traditie in oecumenische dialogen.
-
In het document "Orientale Lumen" (1995) moedigt hij het Westen aan om de rijkdom van oosterse spiritualiteit zoals hesychasme te waarderen.
Theologische verschillen (historisch)
-
In de 14e eeuw was er een theologisch conflict binnen de orthodoxe kerk over hesychasme, bekend als de controverse rond Gregorius Palamas.
-
Palamas leerde dat men door het Jezusgebed werkelijk de "ongeschapen goddelijke energie" kan ervaren - een onderscheid dat niet klassiek Westers-katholiek is, waar God als totaal "onzienlijk en onaantastbaar" wordt gezien.
-
De Katholieke Kerk was traditioneel kritisch over bepaalde theologische formuleringen van Palamas, maar sinds Vaticanum II is er veel meer waardering voor de mystieke ervaring zelf.
Samengevat
-
Hesychasme is geen katholieke traditie van oorsprong, maar een orthodox-christelijke gebedsvorm gericht op stilte en innerlijke Godsontmoeting.
-
Vanuit katholiek perspectief wordt het:
-
Erkend als authentiek christelijk gebed
-
Gewaardeerd in oecumenische context
-
Soms theologisch genuanceerd benaderd, vooral bij begrippen als "goddelijke energie"
Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam