Heilig boontje

Een heilig boontje is een uitdruk­king in het Neder­lands die vaak spottend of iro­nisch wordt gebruikt. Het betekent: iemand die zich vroom, braaf of over­dre­ven deugd­zaam voordoet, maar bij anderen irri­ta­tie opwekt.

Katho­lieke oorsprong van de uitdruk­king

De her­komst van "heilig boontje" heeft waar­schijn­lijk meer­dere lagen, waar­on­der een reli­gi­euze:

1. Symboliek van bonen in de katho­lieke traditie

In katho­lieke lan­den wer­den bonen soms gebruikt in li­tur­gisch of volksreli­gi­eus gebruik:

• Tijdens bepaalde feest­da­gen (zoals Drie­ko­nin­gen) stopte men een boon in een taart, en wie die vond, werd dan "koning" van het feest.

• In kloosters kon­den droge bonen gebruikt wor­den om stemmen uit te brengen (bij­voor­beeld witte boon = ja, zwarte boon = nee), een praktijk die ook in andere contexten voorkwam.

2. De uitdruk­king als beeld­spraak

De term "heilig boontje" zou kunnen ver­wij­zen naar iemand die zo on­schul­dig of vroom lijkt als een klein, o nscha­de­lijk boontje - dus een karikatuur van hei­lig­heid.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam