Straffen in de katholieke Kerk

Excom­mu­ni­ca­tie of ban is een ker­ke­lijke straf waarbij een gelo­vi­ge wordt uit­ge­slo­ten van de sacra­menten en bepaalde ker­ke­lijke pri­vi­le­ges. Het betekent niet dat iemand niet lan­ger katho­liek is, maar het is een zware maat­regel om een erns­tige overtre­ding van ker­ke­lijke wetten te bestraffen.

Er zijn twee vormen van excom­mu­ni­ca­tie:

• Latae sen­tentiae (auto­ma­tisch) - Dit gebeurt zon­der een offi­cië­le ver­kla­ring, bij­voor­beeld bij ketterij, heiligschennis of geweld tegen de paus.
• Ferendae sen­tentiae (door een uit­spraak) - Dit wordt offi­cieel opgelegd door een ker­ke­lijke autori­teit, zoals een bis­schop of paus.

Een excom­mu­ni­ca­tie kan ongedaan wor­den gemaakt door oprechte berouw en ver­zoe­ning met de Kerk, vaak via een biecht en een speciale ophef­fing door een bevoegde ker­ke­lijke autori­teit.

Naast excom­mu­ni­ca­tie nog andere straffen of dis­ci­pli­naire maat­regelen die opgelegd kunnen wor­den, af­han­ke­lijk van de overtre­ding en de context. Excom­mu­ni­ca­tie is de zwaarste straf, maar er zijn ook lichtere straffen binnen het ker­ke­lijk recht (het Codex Iuris Canonici), die min­der bekend zijn bij het grote publiek.

Interdict

Dit is een straf die iemand (of een hele groep, zoals een pa­ro­chie) tij­de­lijk uitsluit van bepaalde sacra­menten of ker­ke­lijke riten, zon­der dat de persoon volle­dig uit de kerk wordt gezet. Bij­voor­beeld, iemand mag geen communie ont­van­gen of een ker­ke­lijke begrafenis krijgen, maar blijft wel katho­liek.

Suspension

Dit geldt spe­ci­fiek voor gees­te­lij­ken (zoals pries­ters of bis­schop­pen). Het betekent dat ze tij­de­lijk hun ambt niet mogen uit­oefe­nen, zoals het opdragen van de mis of het toedienen van sacra­menten.

Censuur

Dit is een bre­dere term die straffen zoals excom­mu­ni­ca­tie, interdict en suspension omvat. Het doel is meestal om de persoon tot inkeer te brengen.

Boetedoe­ning of peni­tentie

In min­der zware gevallen kan de kerk iemand verplichten tot een vorm van boete, zoals gebed, vasten of een goed werk, als een manier om ver­zoe­ning te zoeken.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam