Donatisme

Donatisme is een chris­te­lijke stro­ming uit de 4e eeuw die vooral in Noord-Afrika populair was. Het ontstond tij­dens de ver­vol­gingen onder keizer Diocletianus, toen som­mi­ge chris­te­lijke lei­ders hun geloof zou­den hebben verloochend om straf te ontlopen.

Kern van de leer

• Donatisten von­den dat pries­ters en bis­schop­pen die hun geloof had­den verloochend (de zoge­naamde “lapsi”) niet lan­ger gel­dig waren als gees­te­lij­ken.
• Volgens hen waren sacra­menten (zoals de doop of eucha­ris­tie) die door zulke ontrouwe gees­te­lij­ken wer­den toege­diend, ook ongel­dig.
• Zij stel­den dat de hei­lig­heid van de Kerk af­han­ke­lijk was van de morele zuiver­heid van haar leden en lei­ders.

Reactie van de Kerk

• De katho­lieke Kerk leerde juist dat de gel­dig­heid van sacra­menten niet afhangt van de per­soon­lijke hei­lig­heid van de pries­ter, maar van Christus zelf.
• Daarom blijven sacra­menten gel­dig, ook als de pries­ter zon­dig is.
• Donatisme werd door ver­schil­lende synodes ver­oor­deeld en als ketterij beschouwd.

Voor­beel­den en gevolgen

• De controverse leidde tot ver­deeld­heid en con­flic­ten binnen de Kerk in Noord-Afrika.
• Donatisten vorm­den een afge­schei­den ge­meen­schap die zich­zelf als de “ware Kerk” zag.
• Hun leer bena­drukte sterk het belang van zuiver­heid, maar zorgde ook voor een splij­ting binnen het chris­ten­dom.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam