Dispensatie

Dispen­sa­tie is een bevoegd­heid of toestem­ming die door de paus of een bevoegde ker­ke­lijke autori­teit wordt verleend om af te wijken van een bepaalde ker­ke­lijke wet of regel. Dit kan bij­voor­beeld gaan om het ver­zachten van een ver­plich­ting, het uitstellen van een ver­plich­ting, of het verlenen van uit­zon­de­ringen in bepaalde situaties waarin het naleven van de wet te moei­lijk of onprak­tisch zou zijn.

Voor­beel­den van dispen­sa­tie

1. Huwe­lijk:

   • Een veelvoor­ko­mend voor­beeld van dispen­sa­tie is wanneer een huwe­lijk tussen twee mensen wordt toe­ge­staan, ondanks dat het niet volle­dig voldoet aan de vereisten van de Kerk, bij­voor­beeld wanneer één van de partners niet katho­liek is. In dat geval kan een dispen­sa­tie van de ker­ke­lijke huwe­lijkswet wor­den gegeven om het huwe­lijk gel­dig te verklaren.

2. Zondagsgebod:

   • Soms wordt dispen­sa­tie verleend om de zon­dagsplicht (de ver­plich­ting om op zon­dag de Mis bij te wonen) niet na te komen, bij­voor­beeld in het geval van reisbeper­kingen of ziekte. Dit geldt als iemand niet in staat is om deel te nemen aan de Eucha­ris­tie van­wege omstan­dig­he­den buiten hun macht.

3. Vasten:

   • In bepaalde gevallen kan dispen­sa­tie wor­den gegeven voor het vasten tij­dens de Vasten­pe­riode (bij­voor­beeld op Aswoens­dag of Goede Vrij­dag) voor mensen die om medische redenen niet kunnen vasten.

4. Ker­ke­lijke boe­telingen:

   • In som­mi­ge gevallen kan een dispen­sa­tie wor­den verleend om iemand te ver­ge­ven voor een overtre­ding van de ker­ke­lijke wet, zoals het niet naleven van bepaalde boete­regels of het niet voldoen aan de boetedoe­ning.

Wie verleent dispen­sa­tie?

• Dispen­sa­tie wordt vaak verleend door de plaat­se­lijke bis­schop of de paus, af­han­ke­lijk van de aard van de wet die wordt aan­ge­past.
• In bepaalde gevallen kan de dio­ce­sane autori­teit (zoals een pastoor of een andere ker­ke­lijke verant­woor­de­lijke) dispen­sa­tie verlenen voor kleinere kwesties.

Samen­vat­ting

Dispen­sa­tie in de katho­lieke Kerk is de toestem­ming of vrij­stel­ling van een bepaalde ker­ke­lijke wet of regel, meestal verleend door de paus, een bis­schop, of een andere ker­ke­lijke autori­teit. Het wordt gegeven in situaties waarin het strikt naleven van de wet moei­lijk of onprak­tisch zou zijn, zoals bij hu­we­lij­ken tussen ver­schil­lende religies, of voor medische of prak­tische redenen.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam