Canoniek recht

Het Canoniek Recht is het geheel van wetten en regels die de wer­king van de Kerk regelen. Het is vast­ge­legd in de Codex Iuris Canonici (CIC) voor de Latijnse Kerk en de Codex Canonum Ecclesiarum Orientalium (CCEO) voor de Oosterse Katho­lieke Kerken.

Hoe werkt het ker­ke­lijk recht?

1. Structuur en bronnen

• Codex Iuris Canonici (1983) - De be­lang­rijk­ste wet­ge­ving voor de Latijnse Kerk.
• Pau­se­lijke do­cu­menten - Bij­voor­beeld en­cy­clie­ken, apos­to­lische brieven en decreten.
• Oecu­me­nische concilies - Bij­voor­beeld het Tweede Vati­caans Concilie, dat ker­ke­lijke wetten heeft beïn­vloed.
• Bis­schop­pe­lijke richt­lijn - Lokale regel­ge­ving binnen bis­dom­men en con­fe­ren­ties.

2. Be­lang­rijke on­der­wer­pen in het ker­ke­lijk recht

• Sacra­menten - Regels over doop, eucha­ris­tie, huwe­lijk, biecht, enz.
• Huwe­lijks­recht - Geldig­heid, nie­tig­ver­kla­ring en voor­waar­den voor een ker­ke­lijk huwe­lijk.
• Bestuur en organi­sa­tie - Structuur van bis­dom­men, pa­ro­chies en ordes.
• Tucht en sancties - Zoals excom­mu­ni­ca­tie en andere ker­ke­lijke straffen.
• Rechten en plichten van gelo­vi­gen - Wat katho­lieken mogen en moeten doen binnen de Kerk.

3. Handha­ving en recht­spraak

• Bis­schop­pen - Handhaven ker­ke­lijk recht binnen hun bisdom.
• Ker­ke­lijke recht­banken (Tribunalen) - Behan­de­len zaken zoals huwe­lijksnie­tig­ver­kla­ringen of dis­ci­pli­naire maat­regelen.
• De Apos­to­lische Signatuur - Het hoogste ker­ke­lijke gerechtshof in het Vati­caan.

Wat maakt ker­ke­lijk recht anders dan bur­ger­lijk recht?

• Het richt zich op het gees­te­lijk leven en ker­ke­lijke struc­tu­ren, niet op seculiere wet­ge­ving.
• Het is uni­ver­seel voor alle katho­lieken we­reld­wijd, maar met lokale aanpas­singen moge­lijk.
• De handha­ving gebeurt binnen de Kerk, niet via over­heids­in­stan­ties.

Ker­ke­lijk recht is dus de ‘grondwet’ van de Katho­lieke Kerk en zorgt ervoor dat de Kerk op een orde­lijke en recht­vaar­dige manier func­tio­neert.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam