Biblia Pauperum

De Biblia Pauperum (Latijn voor "Bijbel van de Armen") is een mid­del­eeuws boek of reeks afbeel­dingen dat Bijbel­ver­halen visueel weergeeft, vooral bedoeld voor mensen die niet kon­den lezen of geen toegang had­den tot dure Bijbels. Het ontstond rond de 13e eeuw in Europa en was populair tot de 15e eeuw, vaak in kloosters gemaakt en later gedrukt als blok­boeken.

Het bestaat uit een­vou­dige illus­tra­ties, meestal houtsne­den of gravures, die scènes uit het Nieuwe Testa­ment (zoals het leven van Jezus) combineren met pa­ral­lel­len uit het Oude Testa­ment. Bij­voor­beeld: de kruisi­ging van Jezus naast het offer van Isaak. Deze typo­lo­gie - het idee dat het Oude Testa­ment het Nieuwe voorspelt - was centraal. Tekst was minimaal, vaak alleen korte bij­schriften in het Latijn, zodat de beel­den het verhaal ver­tel­den aan onge­let­ter­den, zoals arme gelo­vi­gen of leken.

De naam "Pauperum" sug­gereert dat het voor de armen was, maar in wer­ke­lijk­heid werd het ook gebruikt door gees­te­lij­ken en rijke leken als devotie­mid­del. Het was een soort visuele catechese, een hulp­mid­del om het geloof te onder­wij­zen in een tijd dat ge­schre­ven Bijbels zeld­zaam en kost­baar waren. Te­gen­woor­dig wordt het gezien als een be­lang­rijk voor­beeld van mid­del­eeuwse kunst en reli­gi­euze com­mu­ni­ca­tie. Ori­gi­nele exemplaren, zoals die in musea (bijv. het Rijks­mu­seum), zijn zeld­zaam en waarde­vol.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam