Aartspriester

Een aarts­pries­ter (Latijn: archipresbyter) is een ereti­tel of bestuurs­func­tie binnen de katho­lieke Kerk die in ver­schil­lende tij­den en regio’s een ver­schil­lende bete­ke­nis heeft gehad. Het is géén wij­ding zoals pries­ter of bis­schop, maar een ambt of titel binnen de pries­terorde.

Bete­ke­nissen en gebruik

1. His­to­rische bete­ke­nis (Mid­del­eeuwen)

• De aarts­pries­ter was de lei­der van een groep pries­ters binnen een bepaald ker­ke­lijk district (verge­lijk­baar met een deken).

• Hij had toe­zicht op li­tur­gie, moraal en tucht van pries­ters onder zijn gezag.

2. Moderne bete­ke­nis

• In veel bis­dom­men wordt de titel nog zel­den gebruikt; de taken zijn vaak over­ge­no­men door deken of vica­ris foraneus.

• In som­mi­ge plaatsen (bv. Rome, Oost-Europa, Midden-Oosten) bestaat de functie nog, vaak als:

  • Hoofd­pries­ter van een grote basiliek (bijv. Sint-Jan van Lateranen, Sint-Pieter).

  • Ceremoniële of ereti­tel voor een pries­ter met een bij­zon­dere taak of rang.

3. Oosters-katho­lieke en ortho­doxe kerken

• In de oosters-katho­lieke en ortho­doxe tradities is een aarts­pries­ter een geëerde pries­ter met bepaalde li­tur­gische voor­rechten, vaak herken­baar aan spe­ci­fie­ke gewa­den.

Voor­beeld

• De aarts­pries­ter van de Sint-Pieter­basi­liek in Rome is verant­woor­de­lijk voor de zorg over de li­tur­gie en het beheer van die basiliek, onder het gezag van de paus.

Samen­vat­ting

Een aarts­pries­ter is dus een hoge pries­ter­lijke functie of ereti­tel, zon­der sacra­men­tele wij­ding, die in de praktijk lijkt op wat wij nu vaak een deken of hoofd van een be­lang­rijke kerk zou­den noemen.

Deze katholieke woordenlijst is nog in ontwikkeling.
Aan de beschrijvingen wordt nog geschaafd.
© Copyright 2025 Bisdom Haarlem-Amsterdam