Paus Leo XIV

Algemene Au­diën­tie

Woens­dag 20 au­gus­tus 2025

Catechese­cy­clus
Jubileum 2025. Jezus Christus, onze hoop
III. De Passie van Jezus 3
Verge­ving
“Hij had hen lief tot het einde” (Joh 13:2)

Beste broe­ders en zusters

Vandaag zullen we kijken naar een van de meest op­val­lende en lichtende gebaren in het Evan­ge­lie: het moment waarop Jezus, tij­dens het laatste avondmaal, een stuk brood aanbiedt aan degene die Hem op het punt staat te verra­den. Het is niet alleen een gebaar van delen: het is veel meer; het is de laatste poging van de liefde om niet op te geven.

De heilige Johannes, met zijn diepe spi­ri­tu­ele gevoelig­heid, ver­telt ons over dit moment als volgt: [Tijdens het avondmaal, toen] “de duivel Judas, de zoon van Simon Iskariot, al in het hart had gegeven Hem uit te leveren... Jezus wist dat zijn uur geko­men was om uit deze wereld over te gaan... Hij had hen lief tot het einde” (Joh 13:1-2). Lief­heb­ben tot het einde: hier ligt de sleu­tel om het hart van Christus te begrijpen. Een liefde die niet ophoudt bij afwij­zing, teleur­stel­ling, zelfs ondank­baar­heid.

Jezus kent de tijd, maar Hij on­der­werpt zich er niet aan: Hij kiest hem. Hij is het die het moment herkent waarop zijn liefde door de pijn­lijkste wond moet gaan, die van het verraad. En in plaats van zich terug te trekken, te beschul­digen, zich te verde­digen... blijft Hij lief­heb­ben: Hij wast de voeten, doopt het brood en biedt het aan.

“Het is degene aan wie Ik het in de schaal gedoopte brood­stuk geef” (Joh 13:26). Met dit een­vou­dige en nederige gebaar draagt Jezus zijn liefde vooruit en tot in de diepte, niet omdat Hij negeert wat er gebeurt, maar juist omdat Hij het dui­de­lijk ziet. Hij heeft begrepen dat de vrij­heid van de ander, zelfs wanneer die verloren raakt in het kwaad, nog steeds bereikt kan wor­den door het licht van een zacht­moe­dig gebaar, omdat Hij weet dat echte ver­ge­ving niet wacht op berouw, maar zich eerst aanbiedt, als een vrije gave, zelfs voordat ze wordt aanvaard.

Judas begrijpt het helaas niet. Na het brood­stuk - zegt het Evan­ge­lie - “voerde de satan hem binnen” (v. 27). Dit vers slaat ons: alsof het kwaad, dat tot dan toe verborgen was, zich mani­fes­teerde nadat de liefde haar meest weer­loze gezicht had getoond. En juist daarom, broe­ders en zusters, is dat brood­stuk onze red­ding: omdat het ons ver­telt dat God alles doet - absoluut alles - om ons te bereiken, zelfs in het uur waarin we Hem afwijzen.

Het is hier dat de ver­ge­ving al haar kracht open­baart en het ware gezicht van de hoop mani­fes­teert. Het is geen vergeten; het is geen zwakte. Het is het vermogen om de ander vrij te laten, terwijl men hem liefheeft tot het einde. De liefde van Jezus ontkent de waar­heid van de pijn niet, maar laat niet toe dat het kwaad het laatste woord heeft. Dit is het mysterie dat Jezus voor ons vol­brengt, waaraan ook wij soms ge­roe­pen zijn deel te nemen.

Hoeveel relaties zijn verbroken, hoeveel verhalen raken inge­wik­keld, hoeveel onuit­ge­spro­ken woor­den blijven hangen. En toch toont het Evan­ge­lie ons dat er altijd een manier is om te blijven lief­heb­ben, zelfs wanneer alles onherstel­baar gecompromit­teerd lijkt. Vergeven betekent niet het kwaad ontkennen, maar voor­ko­men dat het ver­der kwaad voort­brengt. Het is niet zeggen dat er niets gebeurd is, maar alles doen wat moge­lijk is om ervoor te zorgen dat wrok de toe­komst niet bepaalt.

Wanneer Judas de kamer verlaat, “was het nacht” (v. 30). Maar on­mid­del­lijk daarna zegt Jezus: “Nu is de Mensen­zoon verheer­lijkt” (v. 31). De nacht is er nog, maar een licht is al be­gon­nen te schijnen. En het schijnt omdat Christus trouw blijft tot het einde, en zo is zijn liefde sterker dan de haat.

Beste broe­ders en zusters, ook wij ervaren pijn­lijke en moei­lijke nachten. Nachten van de ziel, nachten van teleur­stel­ling, nachten waarin iemand ons heeft gekwetst of verra­den. In die momenten is de verlei­ding groot om ons af te sluiten, ons te be­scher­men, de slag terug te geven. Maar de Heer toont ons de hoop dat er een andere weg bestaat, altijd bestaat. Hij leert ons dat men een brood­stuk kan aanbie­den zelfs aan degene die ons de rug toe­keert. Dat men kan ant­woor­den met de stilte van ver­trouwen. En dat we met waar­dig­heid vooruit kunnen gaan, zon­der de liefde op te geven.

Laten we vandaag vragen om de genade om te kunnen ver­ge­ven, zelfs wanneer we ons niet begrepen voelen, zelfs wanneer we ons verlaten voelen. Want juist in die uren kan de liefde haar hoogte­punt bereiken. Zoals Jezus ons leert, lief­heb­ben betekent de ander vrij laten - zelfs om te verra­den - zon­der ooit op te hou­den te geloven dat zelfs die vrij­heid, gewond en verloren, ontwor­steld kan wor­den aan de mislei­ding van de duisternis en terug­ge­bracht naar het licht van het goede.

Wanneer het licht van de ver­ge­ving erin slaagt door te dringen in de diepste spleten van het hart, begrijpen we dat het nooit vruch­teloos is. Zelfs als de ander het niet aanvaardt, zelfs als het zinloos lijkt, bevrijdt de ver­ge­ving degene die haar geeft: ze verdrijft de wrok, herstelt de vrede, brengt ons terug bij ons­zelf.

Jezus, met het een­vou­dige gebaar van het aanbie­den van brood, toont dat elk verraad een gelegen­heid tot red­ding kan wor­den, als het gekozen wordt als ruimte voor een grotere liefde. Het geeft niet toe aan het kwaad, maar overwint het met het goede, en voor­komt dat het dooft wat het meest waar in ons is: het vermogen om lief te hebben.