“We zijn veroordeeld tot de dialoog”
De pauselijke raden voor de interreligieuze dialoog en nieuwe evangelisatie
Terwijl het Sint Pieterplein al volstroomde voor weer een druk bezochte pauselijke audiëntie, gingen de Nederlandse bisschoppen op weg om in groepen verschillende curie-departementen te bezoeken.
Bisschoppen brachten een bezoek aan, en hadden overleg met de pauselijke raad voor de werkers in de gezondheidszorg, de Congregaties voor de oosterse kerken en voor de evangelisatie van de volkeren (missie), de pauselijke Raad voor de nieuwe evangelisatie en de pauselijke raad voor de interreligieuze dialoog. Mgr. Hendriks was bij het bezoek aan die laatste twee.
Kardinaal Tauran, de president voor de interreligieuze dialoog is een inspirerende man met veel gezag, ook al is hij reeds op leeftijd. Hij was degene die de naam van de nieuwe paus aankondigde als protodiaken van het kardinalencollege en sprak nu met ons over de moeilijkheden en mogelijkheden van de dialoog met moslims. Want dat was een belangrijk punt: het gaat niet om een dialoog met een godsdienst, maar met personen. Maar die dialoog is moeizaam. Moeilijk is dat de Moslims geen scheiding kennen tussen politiek en religie. Dat is iets dat veel moeilijkheden geeft in moslimlanden.
Hij vertelde ons dat de dialoog veel geduld vraagt en dat er meestal maar weinig concreets uitkomt. Maar als christenen hebben we geen andere weg, we zijn in die zin “veroordeeld tot de dialoog”. En voegde de kardinaal eraan toe, “Het heeft mijn geloofsleven sterk bevorderd. Ik ben er een veel godsdienstiger mens door geworden”.
De katholieke kerk is er niet voor om alles achter de voordeur weg te stoppen, dat is juist vragen om problemen, omdat de thema’s waar het hier om gaat dan niet meer in het publieke debat aan de orde kunnen komen. De katholieke kerk, de paus, zoeken hierin een tussenweg, die van positieve seculariteit, zoals de kardinaal het noemde. Soms zijn de moslims een grote hulp, bijvoorbeeld in ethische vragen. Er is overigens ook dialoog met andere grote godsdiensten. Paus Johannes Paulus II heeft gezegd dat er in die godsdienstenambiguiteiten en contradicties zijn. Daarom is een sterke christelijke identiteit nodig, die open is tegelijk. De drie grote uitgangspunten voor de dialoog zijn:
- Je moet je geloof duidelijk belijden, zonder iets weg te stoppen: Jezus is de Zoon van God.
- Accepteer het anders-zijn van de ander.
- Accepteer dat God werkt in ieder mens.
Christenen hebben te weinig overtuiging en dat is een probleem in de dialoog; daardoor ervaren moslims de maatschappij als goddeloos en zetten zich tegen haar af. Het gesprek is vaak moeilijk: vaak is het gesprek goed en hartelijk en trekken ze zich na afloop toch terug. De dialoog met de derde generatie moslim immigranten is vaak in zekere zin gemakkelijker want deze jongeren zijn beter geïnformeerd maar vaak zelf ook aangetast door de secularisatie (bijv. doen ze dan ook aan geboortecontrole).
Maar identiteit is belangrijk voor hen al hebben ze vaak niet geleerd een moslim te zijn en zijn ze niet erg religieus. Dan zoeken ze het vaak in uiterlijke dingen zoals een baard en de Jihad. Voor hen is een dialoog met leeftijdgenoten die goed gevormd en overtuigd christen zijn heel belangrijk. Probeer de dialoog te bevorderen, zo hield de kardinaal ons voor: “we zijn veroordeeld tot de dialoog”. We "moeten" wel, want de liefde is de kern van ons geloof.
Bij de pauselijke raad voor de nieuwe evangelisatie ontmoetten we aartsbisschop R. Fisichella, met de secretaris aartsbischop Octavio Ruiz, die al eens in Haarlem op bezoek was geweest, en ondersecretaris mgr. Graham Bell. Ik kende Fisichella en Bell al van de Lateraanse universiteit waar zij beiden werkzaam waren resp. als rector en algemeen secretaris. De president ging met ons in gesprek en aan de orde kwamen onder meer het belang van ‘teaching by example’ (het goede voorbeeld geven), persoonlijke relaties als middel om het geloof door te geven en het belang van de social media die voor de nieuwe generatie een ‘way of life’ zijn geworden, een nieuwe cultuur.
We moeten de jongeren helpen te kunnen onderscheiden wat zij op het internet vinden. Hij onderstreepte ook het belang van samen zijn, ontmoeting, gemeenschap voor jongere mensen, evenals schoonheid van kerken, algemenere geloofsinitiatieven zoals bij ons The Passion; verder vertelde hij over een project om grootouders actief bij evangelisatie te betrekken en benadrukt hij de rol van de bisschop, die zelf catechese moet geven en centrum van eenheid moet zijn en is.
Het was weer een waardevolle ochtend. In de middag vond de H. Mis plaats in de Sint Paulus Buiten de Muren waarbij mgr. Punt hoofdcelebrant was en preekte over de zending om uit te gaan, missionair te zijn in het voetspoor van sint Paulus; en daarna waren we uitgenodigd bij de ambassadeur bij de heilige Stoel voor een maaltijd.
(Mgr. Hendriks houdt ons middels zijn website www.arsacal.nl op de hoogte van het Ad Limina bezoek.
Voor de volledigheid plaatsen we zijn verslagen en foto’s ook op deze website)
