Voorbereiding op Pasen
gepubliceerd: vrijdag, 27 februari 2015
We zijn in de veertigdagentijd. Het is een tijd van voorbereiding op Pasen, een tijd ook van reflectie en bezinning op ons eigen leven, ons geloof en kerk zijn. Op Aswoensdag hoorden we weer die bijbelse vermaning: ‘Mens bedenk dat ge stof zijt en tot stof zult wederkeren’. Alles gaat voorbij, de aarde, de wereld, ons eigen leven. God alleen blijft. Bij Hem zullen we ooit uitkomen. In zijn Licht zal duidelijk worden wat ons leven geweest is en wat we geworden zijn.
De paus sprak voor kerstmis vermanend tegen de curie in het Vaticaan. U herinnert het zich nog wel. Hij gebruikte harde woorden als ‘existentiële schizofrenie’ en ‘spirituele Alzheimer’. Dit is een ziekte van vooral vergeetachtigheid. Hij bedoelt: je kunt zo bezig zijn met uiterlijke dingen en persoonlijke belangen, dat je de essentie van het geloof, je innerlijke band met God en je eeuwige bestemming, vergeet. Veel mensen dachten: goed dat hij die kardinalen eens flink de waarheid zegt. En de een of ander kan zich dat zeker aantrekken. Maar als je de tekst goed leest is het eigenlijk aan ons allemaal gericht. Over de hoofden van de curie heen was het een soort gewetensonderzoek voor de hele kerk en alle gelovigen. En ik denk dat we ons dat best mogen aantrekken.
Het kan om allerlei redenen ook leeg en duister worden in ons eigen leven en ons eigen hart, doordat je de band met God vergeet, en niet meer bidt, door wrok en haat die langzaam je hart binnensluipt. Maar ook door zonde, zorgen en problemen waarin je a.h.w. gevangen kunt raken. Ooit zag ik de film ‘It is a wonderful life’. Het gaat over een man, George Baily, die in een zware crisis terechtkomt. Zijn zaak dreigt failliet te gaan. Hij kan z’n huis niet meer betalen, en z’n gezin niet meer onderhouden. Op een sombere avond loopt hij over een brug en overweegt naar beneden te springen. Een oude man verderop ziet het en doet iets groot. Hij springt zelf in het water. Wat hij verwacht had, gebeurt. George is op slag al z’n eigen problemen vergeten. Hij rent terug, springt in het water en sleept de oude man weer op de kant. Ze gaan samen de stad in om zich te drogen. De oude man spreekt hem moed in. Een soort engel op z’n pad. Als George thuis komt is z’n heldendaad al bekend geworden, maar ook z’n problemen. Er wordt geld voor hem ingezameld. Z’n leven neemt plots een positieve wending. Natuurlijk een romantische film met happy end, maar ook met diepe betekenis.
Kern is de liefde
Meer dan wat dan ook blaast liefde duisternis weg. Een mens die een ander goed doet, krijgt er ook zelf veel voor terug. Zo zitten we in elkaar. Dat is de wet van de schepping. Wie alleen voor zichzelf leeft zal innerlijk verkommeren. Gelukkig komen Nederlanders makkelijk in actie als er werkelijke nood is. En helaas is die er in onvoorstelbare mate in onze tijd: armoede en honger, miljoenen mensen op de vlucht, oorlog in de Oekraïne, kinderen die door Isis worden gekruisigd, mannen onthoofd, vrouwen verkracht. Het lot van de Koptische christenen in Libië heeft ons geschokt. Paus Franciscus zei het in de afgelopen dagen “Dit lijden schreeuwt tot God, en roept ons allen op tot inzet”. Samen met de Koptische gemeenschap in Nederland heb ik het martelaarschap van hun broeders en zuster herdacht.
De film doet ons ook begrijpen wie God is. God bestaat, Hij is liefde en is mens geworden. Daarmee is alles gezegd. We hebben geen verre vreemde God ergens achter het universum die alles in gang gezet heeft, misschien af en toe wat aanwijzingen geeft, en verder toekijkt hoe wij hier wat aanmodderen. Dat is geen christelijk godsbeeld. We hebben een God die onvoorwaardelijke Liefde is, die a.h.w. zelf in het water springt om ons te redden. Hij wordt mens, springt letterlijk in de gebrokenheid van het menselijk bestaan, in de diepste armoede van een stal, en uiteindelijk de dood aan het kruis. Maar ook een God die bij ons blijft alle eeuwen door, tot aan het einde van de tijd. Hij is onder ons in kracht van de Geest, van het Woord en van de Sacramenten. In de heilige Eucharistie schenkt Hij ons “zijn Lichaam en Bloed, zijn Ziel en zijn Godheid”, zoals Vaticanum II bevestigt. We realiseren ons vaak te weinig de grootheid en heiligheid van zijn aanwezigheid.
Met de Stille Omgang op 21 maart a.s. ten gevolge van het Mirakel van Amsterdam geven we uitdrukking aan onze eerbied en dankbaarheid voor dit grootse geschenk. In het sacrament van de biecht bereikt Gods barmhartigheid haar hoogtepunt. “Wiens zonden gij vergeeft, hun zijn ze vergeven”, zegt Christus tegen zijn apostelen en hun opvolgers. In de profeet Jesaja roept Hij ons allen bijna smekend toe: “Kom bij Mij terug, want Ik ben uw Verlosser. Ik vaag uw overtredingen weg als een wolk aan de hemel, als een nevel verdwijnen uw zonden”. Laten we ons voeden met zijn Woord, sterken met zijn sacramenten, en leven uit zijn liefde, om met Pasen vergeving, verlossing en vreugde ten volle te kunnen ontvangen.
+ Mgr. dr. Jozef M. Punt
Bisschop van Bisdom Haarlem-Amsterdam