Woord van de bisschop

Broeders en zusters van elkaar

Paus Fran­cis­cus heeft bij het begin van het nieuwe jaar een krach­tige oproep gedaan tot meer vrede en gerech­tig­heid in deze wereld. Hij wierp daarbij de vraag op: “Wat houdt ons bij elkaar?” Is het de poli­tiek? Nau­we­lijks, die leeft vaak juist van tegen­stellingen. Is het de economie? Ook niet, die maakt mensen en volken vaak juist tot concurrenten. Paus Bene­dic­tus had ooit al gezegd: “Globali­sering maakt ons tot buren, niet tot broe­ders en zusters”. We weten het na­tuur­lijk wel: het is alleen de liefde. Als we elkaar niet meer kunnen zien en beminnen als broe­ders en zusters, dan valt een samen­leving uit elkaar, dan is er geen band meer die alle tegen­stel­lingen tussen volken en culturen overstijgt.

Zodra Petrus Jezus uit het oog verliest, zinkt hij. Ook een samen­le­ving die zich losmaakt van God, zal zinken.
Schil­derij: Petrus loopt op het water
Ivan Aivazovsky’s, 1888.

Alleen God maakt ons ten diepste broe­ders en zusters van elkaar, bena­drukt Fran­cis­cus: “Wer­ke­lijke broe­der­schap onder de mensen veron­der­stelt een trans­cen­dent Vader­schap”. Jezus zelf heeft ons dat al voorge­hou­den: “Ge hebt maar één Vader en allen zijt ge broe­ders en zusters”. Je hebt een Vader. Je wordt bemind met een liefde die de liefde van aardse ouders onein­dig te boven gaat. Je bent kind van God. Dat is een revolu­tionaire gedachte, die geen enkele andere religie durft te denken. God is mens gewor­den, opdat wij het vermogen zou­den krijgen kin­de­ren van God te wor­den. Door de menswor­ding van Jezus hebben wij die unieke waar­dig­heid verkregen en zijn we ten volle broers en zussen gewor­den van elkaar. Of je die waar­dig­heid ook daad­wer­ke­lijk realiseert, hangt af van je geloof, je leven, je vrij­heid. Als dat besef je wezen door­dringt, kun je je ook heel diep met anderen verbon­den voelen.

Ik heb een broer - hij is helaas vorig jaar overle­den - die dat ooit heel sterk ervaren heeft. Het was tij­dens een reis naar Egypte, jaren gele­den. Hij moest naar een politie­bu­reau voor de afwikkeling van een formali­teit. Terwijl hij daar op een bankje zat te wachten, trok een kara­vaan van ellende aan hem voorbij. Een armoe­dige man in hand­boeien, let­ter­lijk trillend van angst voor het bureau van een commandant, die hem ongeïn­teresseerd liet wachten. Een moe­der die huilend achter haar zoontje aanliep dat door agenten naar binnen gesleept werd... Hij zei dat hij bijna een uur lang op dat bankje in stilte heeft zitten huilen, alsof het hem­zelf betrof en zich nog nooit zo verbon­den gevoeld heeft met al die mensen.

Mededogen en gebed

Dit is wat paus Fran­cis­cus probeert voor te leven. Hij waar­schuwt dat we soms dreigen te verhar­den. Er is zoveel leed dat via de media aan ons voorbijtrekt. Onbewust sluiten we ons af en wor­den onver­schillig. Of we trekken ons terug in onze eigen kleine veilige wereld. Als je echter de ander uit het oog verliest, verlies je uit­ein­de­lijk ook God uit het oog. Dat geldt ook om­ge­keerd: als je God uit het oog verliest, dan droogt de liefde in je op en begin je te zinken. Een Bijbel­ver­telling maakt dat goed dui­de­lijk. De apos­te­len zijn met de boot op het meer. Dan zien ze hoe Jezus over het water naar hen toe komt lopen. Petrus roept en­thou­siast uit: “Heer, zeg me dat ik over het water naar U toe kom lopen”. Jezus houdt wel van zo’n onbe­vangen geloof en zegt: “Kom maar”. Petrus loopt daad­wer­ke­lijk over het water, maar dan ziet hij de hoge golven, verliest Jezus uit het oog en begint te zinken. Zo is het ook met ons, en zelfs met onze wereld: ook een samen­leving die zich losmaakt van God, zal zinken.

Dat is wat in onze tijd en cultuur ontbreekt. Veel mensen leven zon­der God of leven alsof God niet bestaat. Zijn woord en wet lijken niet meer rele­vant voor de waar­den en normen in onze maat­schappij. We bedenken ze zelf wel en beseffen niet dat dat geen stand houdt. Wil het vrede blijven, dan zullen we terug moeten naar God en zijn gerech­tig­heid. Terug naar een diep besef dat we in Christus kin­de­ren zijn van God en broe­ders en zusters van elkaar. “We zijn in staat elkaar lief te hebben dankzij God die ons het eerst heeft lief­gehad”, schrijft Paulus.

De liefde, en daar­mee uit­ein­delijk ook de vrede, is een gave van God die je verkrijgt in de mate waarin je met Hem verbon­den bent. Een gave ook die je verkrijgt door gebed. Het is de hoogste tijd om God weer een prominente plaats te geven in ons eigen leven, onze maat­schap­pij en in ons gebed, opdat de vrede ons niet ontglipt. Zonder God en gebed staan ook vrede­stichters en politici mach­te­loos. Moge Maria, Koningin van de vrede, Moeder van God en Moeder van alle mensen en volkeren, daarin onze mach­tige Voor­spreek­ster zijn.