Zie, Ik maak alles nieuw
gepubliceerd: dinsdag, 29 maart 2016
Pasen is niet alleen een antwoord op ons eigen sterven en onze persoonlijke noden, maar geldt voor de hele wereld. Dwars door lijden, oorlog en chaos heen, is God bezig iets nieuws te scheppen.
Pasen is het feest van opstanding en leven, en daarmee van hoop. Jezus is vermoord. Zijn leerlingen verslagen en ontredderd. Alle hoop de grond ingeboord. Ze hadden zijn belofte van opstanding niet werkelijk begrepen. Maar dan is daar plotseling die boodschap van de engelen aan de vrouwen bij het lege graf: “Hij is niet hier, Hij is verrezen.” Hij leeft, en komt door de gesloten deur bij hen binnen. Ze kunnen het nauwelijks geloven. Thomas, de ongelovige, nog het minst. Maar Hij komt opnieuw, en dan geeft ook Thomas zich gewonnen. Hij verschijnt aan de leerlingen, aan de vrouwen, aan de Emmaüsgangers, aan Petrus. En dan is er die enorme vreugde. Het besef dat Gods macht zoveel groter is dan alle kwaad, alle onheil, alle sterven.
Opstanding is Gods manier van scheppen
Niets is bestand tegen Gods redderende liefde, zelfs niet de dood. Dat is de bron van onze christelijke hoop. Maar, en ook dat leert de Opstanding van Jezus, Gods liefde en almacht herstelt niet gewoon het oude leven, maar schept uit dood en ondergang iets totaal nieuws. Jezus verschijnt in een nieuwe werkelijkheid. Zo nieuw dat ze Hem eerst zelfs niet herkennen. Paulus schrijft later: “Wat gezaaid wordt in vergankelijkheid, verrijst in onvergankelijkheid. Een natuurlijk lichaam wordt gezaaid, een geestelijk lichaam verrijst.” Zo was het bij Jezus. Zo zal het door Hem ook zijn bij ons. Dat is goddelijke belofte. Maar de belofte gaat nog verder. Het geldt voor alles wat dood gaat in je leven. Opstanding is Gods manier van scheppen. “Zie, Ik maak alles nieuw,”zegt Hij: het leven, de mens, de wereld. Het is cruciaal om dat goed te begrijpen. Er kan zoveel sterven in je leven: verwachtingen, plannen, relaties, dierbaren. Pasen wil zeggen: als je dat alles in geloof en vertrouwen in Gods handen weet te leggen, dan gaat hij daarmee aan het werk. Dan zul je de opstandingskracht van Christus ook ervaren in de gewone dingen van het leven. Niet in de zin dat Hij een oude verloren situatie altijd herstelt, maar wel dat Hij aan gebroken levens, mislukte plannen, diep verdriet, zelfs aan zonde en schuld, een verrassende wending ten goede geeft, en nieuw leven schept.
Jozef in Dotan
Een prachtig voorbeeld vind ik altijd de bijbelse geschiedenis van Jozef in Dotan. Ik heb er al eerder naar verwezen. Jozef was de jongste zoon van Jacob, en zijn meest geliefde. Zijn broers zijn jaloers. Op een dag zien ze hun kans schoon. Ze weiden de kudde in de wildernis van Dotan, als Jozef naar hen toe komt. Ze grijpen hem en verkopen hem als slaaf aan een Egyptische karavaan. Hun vader vertellen ze dat een wild beest Jozef heeft verslonden. Jacob is ten dode toe bedroefd. Het berouw grijpt al snel ook de broers. Maar ze kunnen niets meer doen. Jozef is ver weg en niet meer te vinden. Ze moeten verder met die grote schuld, maar zullen God wel om vergeving hebben gevraagd. Hij antwoordt op het gebed en het lijden van Jozef en van zijn broers op Zijn manier. Jozef klimt door Gods voorzienigheid in Egypte op van slaaf tot onderkoning. Dan slaat een grote hongersnood toe in de hele toenmalige wereld in het Midden-Oosten. De broers moeten naar Egypte om graan te kopen en smeken de onderkoning om hulp. Maar dan is er dat ontroerende moment van herkenning, vergeving en verzoening. Jozef haalt z’n vader, z’n broers en hun gezinnen naar Egypte, redt zo hun leven en geeft hen een nieuwe toekomst. God had die hele geschiedenis van schuld en verdriet veranderd in vreugde en zegen voor Jozef, voor zijn broers en voor zijn oude vader. Ook dat is opstanding.
Hoop voor mens en wereld
Maar de belofte gaat nog verder. Pasen is niet alleen een antwoord op ons eigen sterven en onze persoonlijke noden, maar geldt voor de hele mensheid, voor de wereld en voor de Kerk. Ook daar maakt God alles nieuw langs de weg van kruis en schijnbare ondergang. Zeker in onze tijd mogen we daaruit hoop putten. Er sterft zoveel in onze wereld, aan natuur, aan liefde, aan waarheid, aan vrede, aan mensenlevens. Velen zien nauwelijks nog licht. Maar dwars door lijden, vernietiging, oorlog en chaos heen, is God al bezig iets nieuws te scheppen. In de mate waarin de mens Hem toelaat in onze gewonde wereld, bidt, vergeving vraagt, en bereid is zijn wegen te gaan, zal Hij sneller en minder pijnlijk uit de dramatiek van onze tijd een nieuwe toekomst kunnen scheppen. Als we Hem blijven verbannen uit onze maatschappij en ons leven, dan zullen we door de volle diepte van een wereldcatastrofe heen moeten gaan, alvorens opstanding en redding te beleven. Moge dit Pasen ons inspireren om allereerst zelf, waar ons geweten dat ingeeft, naar God terug te keren in het spreken van een levensbiecht. In de centrale kerken van Amsterdam, bij Maria in Heiloo, in de abdij van Egmond, en in vele parochies wordt er op u gewacht. Zeker in dit Jaar van de Barmhartigheid zal God ons de volle maat van zijn liefde, vergeving en vrede schenken. In die zin wens ik u allen een Zalig Pasen.
+ Mgr. dr. Jozef M. Punt
Bisschop van Bisdom Haarlem-Amsterdam