Bisschoppelijke brief bij 60 jaar Nostra Ætate

‘Om de een­heid en de liefde te bevor­de­ren’

Brief van de R.-K. bis­schop­pen van Neder­land
bij gelegen­heid van 60 jaar Nostra aetate

Op 28 ok­to­ber 1965 verscheen Nostra aetate, de ver­kla­ring van het Tweede Vati­caans Concilie over de relatie van de Rooms-Katho­lieke Kerk tot de niet-chris­te­lijke gods­diensten. In deze ver­kla­ring ligt de nadruk op wat mensen uit ver­schil­lende reli­gi­euze tradities met elkaar verbindt. Vanuit haar over­tui­ging en roe­ping om te getuigen dat Christus “de weg, de waar­heid en het leven” is (Joh. 14, 6), weet de Kerk zich tevens ge­roe­pen om de een­heid en de liefde tussen mensen en volkeren te bevor­de­ren en aan­dacht te geven aan “datgene wat mensen gemeen hebben en hen tot on­der­lin­ge lotsver­bon­den­heid leidt” (NA 1).

Overal ter wereld zijn mensen op zoek naar ant­woor­den op hun levens­vra­gen, naar zin­ge­ving en een zin­vol leven. Reli­gi­euze tradities geven ant­woor­den op de grote vragen van het leven. Elke traditie doet dat op haar wijze, en tege­lijker­tijd is er veel wat zij delen. Nostra aetate roept daarom katho­lieke gelo­vi­gen op de dialoog aan te gaan met mensen van andere gods­diensten, weder­zijds begrip te bevor­de­ren, elke vorm van dis­cri­mi­na­tie af te wijzen en ge­za­men­lijk te werken aan vrede, vrij­heid en recht­vaar­dig­heid voor heel de mens­heid.

Van­wege het “gemeen­schap­pe­lijk gees­te­lijk erf­goed” van joden en chris­te­nen roepen de concilie­va­ders katho­lieken op tot re­flec­tie op de eigen, joodse, wor­tels en tot waar­de­ring voor en kennis­ma­king met joden en het levende jo­den­dom. Sinds 1965 is er, ook in Neder­land, veel posi­tiefs gebeurd op het gebied van de interreli­gi­euze dialoog en “broe­der­lijke gesprekken” met joden. Het belang van die eerste, fun­de­rende stap, de ver­kla­ring Nostra aetate, mag daarbij niet onder­schat wor­den.

Tege­lijker­tijd moeten we con­sta­te­ren dat in onze tijd dialoog en gemeen­schap­pe­lijk­heid onder druk staan. Tegen­stel­lingen tussen mensen wor­den in de hui­dige samen­le­ving steeds meer uitvergroot, anti­se­mi­tisme en dis­cri­mi­na­tie van met name moslims, die door het Concilie hooggeacht wor­den als hen ‘die de éne, levende en uit zich­zelf bestaande, barm­har­tige en almach­tige God aanbid­den’, wor­den steeds ‘gewoner’, mensen trekken zich terug in hun eigen groepen en leren anderen niet meer kennen.

Daarom roepen de bis­schop­pen van Neder­land hun eigen gelo­vi­gen, in Christus’ naam, en de aanhan­gers van andere religies op met elkaar in gesprek te blijven, om, in de geest van Nostra aetate, te laten zien dat verschil en gemeen­schap­pe­lijk­heid elkaar niet uitsluiten maar samen­gaan, en vast te hou­den aan de hoop op een toe­komst van vrede en wel­zijn voor alle mensen.

In hun brief bij gelegen­heid van het Jubel­jaar 2025 schrijven de bis­schop­pen: “Daarom willen wij met u een ‘bewe­ging van hoop’ in gang zetten. Laten we onze pa­ro­chies, ge­zin­nen en ge­meen­schappen maken tot plaatsen van ont­moe­ting en hoop. Laten we elkaar onder­steunen, bemoe­digen en samen zoeken naar manieren om ons geloof zicht­baar te maken in onze daden. Hoop vindt haar vervulling in de liefde.” Daartoe roept Nostra aetate ook uit­druk­ke­lijk op.

Mogen de woor­den van deze ver­kla­ring van het Tweede Vati­caans Concilie opnieuw een bron van in­spi­ra­tie zijn, omwille van een wereld waarin mensen en volkeren leven als broe­ders en zusters, zeker ook omwille van de ko­men­de gene­ra­ties, voor elk mensen­kind, geschapen naar Gods beeld en gelijkenis.

Baarn, 28 ok­to­ber 2025

Namens de R.-K. bis­schop­pen van Neder­land

+ Johannes H.J. van den Hende, voor­zit­ter R.-K. Bis­schop­pen­con­fe­ren­tie
+ Hermanus W. Woorts, bis­schop-referent voor interreli­gi­euze dialoog en voor Kerk en jo­den­dom