Open brief aan onze jon­ge­ren

Houd goede moed en ver­won­der je

Beste jon­ge­ren, laten we eer­lijk zijn: we leven in een tijdperk dat alles in twijfel trekt, behalve de twijfel zelf. Jullie wor­den overspoeld door stemmen die beweren dat er geen absolute waar­heid bestaat, dat je vooral “open-minded” moet zijn en niets de­fi­ni­tief moet aan­ne­men. Maar louter een open geest hebben is op zich­zelf niets. Bovendien horen jullie wellicht dat “vrije gedachte” het hoogste ideaal is van de moderne mens. Toch wordt wat te­gen­woor­dig vrije gedachte heet vaak juist ge­waar­deerd omdat het vrij­heid ván denken is - een soort zorge­loze afwe­zig­heid van echte diepgang. Het re­sul­taat? Een kakofonie van meningen, maar weinig houvast. Geen won­der dat velen van jullie zich soms verloren voelen in relative­ring en zin­loze drukte.

Toch merk je te mid­den van deze ver­war­ring een diepere hon­ger in jezelf. Onze tijd gaat van crisis naar crisis, en dat schept een zekere hopeloos­heid, die paradoxaal genoeg jon­ge­ren aanspoort te zoeken naar “iets dat groter is dan het nu”. Velen van jullie stellen de vraag: “Wie ben ik, waarom besta ik eigen­lijk?”, ind­ringende vragen waarop steeds meer jon­ge­ren proberen een ant­woord te vin­den. Deze spi­ri­tu­ele zoek­tochten zijn geen zwaktebod maar een stille rebellie tegen de leegte.

Ik begrijp jullie scepsis en ver­war­ring. Jullie leven in een wereld die cynisch lacht om geloof en waar twijfel de mode is. Maar onthoud dit: juist het feit dát jullie verlangen naar waar­heid en zin niet is af­ge­stompt, bewijst dat er iets in jullie leeft dat zich niet laat sussen met op­per­vlak­kig­heid. Dat verlangen is geen dwaas­heid; het is de eerste stap van een won­der­lijke reis, mis­schien wel rich­ting dat aloude katho­lieke geloof dat men zo vaak heeft afgedaan als “achterhaald”.

We horen vaak dat de moderne wereld zich “rationeel” noemt en neerkijkt op geloof alsof het bijgeloof zou zijn. Maar hoe iro­nisch: dezelfde wereld gelooft gre­tig in de laatste hypes en trends, terwijl de katho­lieke Kerk al eeuwen­lang zowel het denken als het mysterie omarmt. Simplis­tische sceptici doen alsof juist de Kerk een kloof schiep tussen rede en religie, terwijl het in wer­ke­lijk­heid de Kerk was die als eerste probeerde rede en geloof te verenigen. Hier wordt niet van je gevraagd je verstand uit te schakelen; integen­deel.

Sterker nog, katho­liek wor­den is niet ophou­den met denken, maar leren hóé te denken. De waar­heid sterft niet wanneer je je aan een geloofs­waar­heid commit­teert; zij krijgt juist vorm en bete­ke­nis. De katho­lieke traditie daagt je uit tot stevig door­denken. Ze bewaart de logica van Thomas van Aquino naast de mys­tieke visioenen van een Theresia. Ze leert ons dat de men­se­lijke rede een gods­ge­schenk is, bedoeld om de waar­heid te zoeken. En ze waar­schuwt ons tege­lijk dat we niet moeten ver­val­len in de “verne­de­rende slavernij” om enkel een kind van onze eigen tijd te zijn - want elke gene­ra­tie heeft haar blinde vlekken, en de eeuwige wijs­heid van de Kerk beschermt ons juist tegen de modegrillen van het moment.

Bedenk ook dat dit geloof doordrenkt is van vreug­de­volle ernst. Het chris­ten­dom is geen saaie ver­za­me­ling regels, maar een liefdes­ver­haal vol paradoxen en leven­dige beel­den. In de Rooms-Katho­lieke Kerk leren we ons­zelf niet te serieus te nemen, terwijl we de waar­heid juist uiterst serieus nemen. Er ligt een diep geheim in die ogenschijn­lijk te­gen­strij­dige hou­ding van blij­moe­dige plech­tig­heid. De katho­lieke traditie kent feest­da­gen en vasten, devotie én humor. Ze nodigt ons uit tot lachen en loven. Het geloof brengt de ziel tot rust in de waar­heid, maar ook in bewe­ging door ver­won­dering. Het is geen keten om de geest te bin­den, maar een sleu­tel die deuren opent naar nieuwe horizonnen van denken en beleven.

Laat mij een beeld schetsen. Stel je een ontdek­kings­rei­zi­ger voor die met een klein jacht de wereld­zeeën afvaart op zoek naar een onbekend eiland. Hij trotseert stormen, volhar­dend op zoek naar iets groots en nieuws. Uit­ein­de­lijk zet hij triomfante­lijk voet aan land om tot zijn verbijste­ring te beseffen dat hij zijn thuisland heeft ontdekt, alsof het een nieuw eiland in de Atlan­tische oceaan was. Wat is er heer­lijker dan in één enkel avontuur zowel alle opwin­dende gevaren van een verre reis te ervaren als de warme zeker­heid van thuis­ko­men? Dit laat zien hoe won­der­lijk het is om het ver­trouwde opnieuw als nieuw te ont­dek­ken. Zo gaat het met iemand die de katho­lieke waar­heid vindt: je begon mis­schien op een wilde zoek­tocht naar zin en waar­heid als iets totaal nieuws, en je ein­digt met het gevoel thuis te komen bij iets oerouds dat al die tijd op je wachtte.

Jullie diepste verlangens vin­den hun vervulling in de schoot van deze traditie. Het verlangen naar waar­heid vindt hier een haven: de ge­loofs­leer is geen ver­za­me­ling wil­le­keu­rige dogma’s, maar een betrouw­baar kompas voor de ziel. De hunke­ring naar het goede vindt hier voedsel: de katho­lieke moraal - hoe impopulair ook - biedt een pad naar echte deugd en men­se­lijke waar­dig­heid, gesteund door genade en omringd door het voor­beeld van heiligen zoals Carlo Acutis en Pier Giorgio Frassati, echte heiligen voor onze tijd en onze jon­ge­ren. In je zoek­tocht naar ge­meen­schap tref je hier een familie aan: wanneer je de Kerk binnentreedt, betreed je een levend Lichaam, een we­reld­wijde ge­meen­schap waarin je wer­ke­lijk gekend en bemind mag wor­den.

Bovendien sta je in de Kerk nooit alleen. Je staat zij aan zij met gelo­vi­gen van nu, met jon­ge­ren van nu én omringd door een menigte van hen die je voor­gingen. De traditie geeft zelfs aan de stem­lozen van vroe­ger een stem. De ”moderne” mens van vandaag mag zich niet ver­beel­den dat alleen hij de waar­heid in pacht heeft; wie in de traditie staat, neemt deel aan een eeuwen­oud gesprek over waar­heid en mens-zijn. En juist jij mag nu deel uitmaken van die grote familie die tijd en ruimte overstijgt, van Rome tot aan de verste uit­hoek, van Petrus tot aan de jon­ge­ren in je eigen pa­ro­chie.

Mis­schien heb je nog je twijfels. Mis­schien voel je nog weerstand - dat is be­grij­pe­lijk. Op het moment dat je ophoudt ertegen te vechten, voel je je er juist naartoe getrokken; zodra je eer­lijk naar de Kerk luistert, ga je haar zelfs waar­de­ren. Probeer het maar eens. Velen die kri­tisch en argwanend be­gon­nen, hebben dit zelf ondervon­den. Velen die onbe­vangen be­gon­nen even­eens. Hoe meer ze met een open hart zochten, hoe meer ze erachter kwamen dat juist hier de vervulling lag van wat ze zochten. Het katho­lieke geloof bleek geen archaïsch rari­teitenkabinet, maar een schat­ka­mer vol levende waar­heid, goed­heid en schoon­heid die hen per­soon­lijk aansprak.

Sta mij toe te zeggen: jullie verlangen heeft hier zijn bestem­ming gevon­den. Jullie dorst naar waar­heid, jullie dorst naar het goede, jullie roep om ge­meen­schap - niets van dit alles is tevergeefs. Integen­deel, ze krijgen respons in de katho­lieke traditie: een geloof dat groter is dan wij­zelf, en toch intiem ons eigen thuis kan wor­den.

Nu komt het aan op moed. De weg van het geloof is geen mak­ke­lijke weg; het is een pad voor dappere zielen. Een katho­liek is simpelweg iemand die de moed heeft gevat om onder ogen te zien dat er iets bestaat dat wijzer en groter is dan hij­zelf. Dat vergt nede­rig­heid, zeker, maar juist nede­rig­heid is de hoogste vorm van realisme. Het chris­te­lijk ideaal is nooit getest en tekortgeschoten; het is veeleer te moei­lijk bevon­den en daarom onbeproefd gelaten. Met andere woor­den: het geloof daagt ons uit boven ons­zelf uit te stijgen. En ja, dat kost in­span­ning en offers. Maar het is de moeite onein­dig waard, want het brengt ons tot het ware, het goede en het schone waarvoor onze ziel gemaakt is.

Daarom roep ik jullie op: heb moed, en behoud je ver­won­dering. Durf te zwemmen tegen de stroom van cynisme in. Durf te geloven dat er waar­heid bestaat die je kúnt vin­den. Laat de wereld om je heen maar zeggen dat niets ertoe doet - jullie weten diep van­bin­nen dat iets ertoe doet, Iemand ertoe doet. Wees als ontdek­kings­rei­zi­gers die vol ver­trouwen de koers zetten naar dieper water, wetend dat er een vast land onder hun voeten wacht. Wees licht van hart en standvas­tig van ziel; neem jezelf niet té serieus, maar neem de roep van de waar­heid des te serieuzer.

Jullie avontuur staat nog maar aan het begin. Ga met open ogen en opge­he­ven hoofd die weg van het geloof op. Wees moe­dig, blijf ver­won­derd, en heb geloof. In een wereld vol luid rumoer van nihilisme hebben jullie de kans het verschil te maken door in stilte de waar­heid te omarmen. Jullie verlangen naar waar­heid, goed­heid en ge­meen­schap vindt zijn vervulling; pak het met beide han­den aan. De deur staat open, de tocht is be­gon­nen. Moge jullie met dezelfde vreug­de­volle ernst als de grote pelgrims vóór ons deze reis ver­volgen. En weet: op het einde van die reis blijkt het onbekende land waar­naar jullie zochten, een thuis te zijn dat jullie altijd al heeft verwelkomd. Wees niet bang, maar verheug je. Het avontuur van een leven met God wacht op jullie.

+ Rob Mutsaerts
Bis­schop­re­fe­rent Jeugd & Jon­ge­ren

Ter gelegen­heid van de heilig­ver­kla­ring van
Carlo Acutis en Pier Giorgio Frassati 7 sep­tem­ber 2025